سيد مهدى موسوىزاده «وَ مِنَ اللَّيْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نافِلَةً لَكَ عَسى أَنْ يَبْعَثَكَ رَبُّكَ مَقاماً مَحْمُودا؛ و قسمتى از شب را به خواندن قرآن و نماز زنده بدار درحالىكه عبادتى افزون براى توست. اميد است كه پروردگارت تو را به مقامى پسنديده برانگيزد».[۱] اذكار، عبادات، اوراد، رياضات شرعى و خلاصه هر چيزى كه مؤمن براى […]
سيد مهدى موسوىزاده
«وَ مِنَ اللَّيْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نافِلَةً لَكَ عَسى أَنْ يَبْعَثَكَ رَبُّكَ مَقاماً مَحْمُودا؛ و قسمتى از شب را به خواندن قرآن و نماز زنده بدار درحالىكه عبادتى افزون براى توست. اميد است كه پروردگارت تو را به مقامى پسنديده برانگيزد».[۱] اذكار، عبادات، اوراد، رياضات شرعى و خلاصه هر چيزى كه مؤمن براى سير در صراط مستقيم و رسيدن به عوالم معنا به آنها نياز دارد، بر دو قسماند: يك قسم آن اعمالى است كه جنبه اختصاصىشان زياد است؛ به گونهاى كه تشخيص مناسب بودن عملى براى شخص خاصّى بسيار مشكل است و نياز به بصيرتى مخصوص دارد. امّا قسم دوم اعمالى است كه جنبه عمومىشان بيشتر است؛ هر چند در اين گونه اعمال نيز رعايت جهات خاصّى لازم است. از جمله اعمال قسم دوم، نماز شب است؛ اسرار و نعمتهاى عجيبى در بيدارى سحر و احياى شب به عبادت است! خداى متعال در قرآن كريم در ضمن برشمردن اوصاف متّقين مىفرمايد:
«كانُوا قَليلًا مِنَ اللَّيْلِ ما يَهْجَعُونَ* وَ بِالْأَسْحارِ هُمْ يَسْتَغْفِرُونَ؛ مقدار كمى از شب را مىخوابيدند و در سحرها طلب آمرزش مىكردند».[۲] فضيل بن يسار كه از اصحاب امام جعفر صادق عليه السلام است، از آن امام نقل مىكند كه فرمود:
«إِنَّ الْبُيُوتَ الَّتِي يُصَلَّى فِيهَا بِاللَّيْلِ بِتِلَاوَةِ الْقُرْآنِ تُضِيءُ لِأَهْلِ السَّمَاءِ كَمَا تُضِيءُ نُجُومُ السَّمَاءِ لِأَهْلِ الْأَرْض؛ خانههايى كه شبانه در آن نماز و قرآن خوانده مىشود آنگونه براى اهل آسمانها روشنافشانى مىكند كه ستارگان آسمان براى اهل رمين نورافشانى مىكنند».[۳] عبد الله بن سنان، از امام صادق عليه السلام در مورد عبارت «سيماهُمْ في وُجُوهِهِمْ مِنْ أَثَرِ السُّجُودِ [ذلك مَثَلُهم فِي التّورية]؛ در صورتهاى آنان اثر سجده است [اين مثل آنها در تورات است].» كه درباره مؤمنين به پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله و سلم نازل شده پرسيد. ايشان در جواب فرمودند: «هُوَ السَّهَرُ فِي الصَّلَاة؛ در اثر نماز خواندن در دل شب است».[۴] مرحوم شيخ محمّد تقى مجلسى رحمه الله در شرح اين كلام امام عليه السلام مىفرمايد: «أي آثار السهر من رقة القلب و الخضوع و الخشوع و اصفرار الوجه؛ يعنى آثار شب زندهدارى از دلنازكى و خضوع و خشوع و زردى صورت در آنها باشد».[۵] در سيره علماى ربّانى نيز همواره التزام به بيدارى شب و تهجّد يكى از اعمال ثابت و از مسلّمات سلوك وجود داشته است. به عنوان مثال، مرحوم آيت الله سيد شهاب الدين مرعشى نجفى رحمه الله در ضمن وصاياى خود به فرزندشان مىنويسند:
«واوصيه ان يدفن معي الخمرة (السجادة) التي صليت عليها سبعين سنة صلاة الليل. و اوصيه ان يدفن معي السبحة التربتية التي استغفرت بعددها في الاسحار؛ و سفارش مىكنم كه سجادهاى كه هفتاد سال بر آن نماز شب خواندم و تسبيح تربتى كه چند سال در سحرها با آن، از خدا طلب آمرزش كردم، همراه من دفن شود».[۶] همچنين يكى از شاگردان آيت الله سيد عبد الكريم كشميرى رحمه الله از ايشان نقل مىكند كه فرمودهاند:
«… قرآن زياد خواندن، نماز شب و امثال اينها مقام مىآورد».[۷] آيت الله سيد محمّد حسين حسينى طهرانى رحمه الله، از علّامه سيد محمّد حسين طباطبائى رحمه الله نقل كرده كه فرمود:
«… يك روز درِ مدرسهاى ايستاده بودم كه مرحوم قاضى رحمه الله از آنجا عبور مىكردند. چون به من رسيدند، دست خود را روى شانه من گذاردند و گفتند:
«فرزندم، دنيا مىخواهى نماز شب بخوان، آخرت مىخواهى، نماز شب بخوان!»[۸]
پیوستها:
[۱]. سوره ذاريات: ۱۷ و ۱۸
[۲] . من لا يحضره الفقيه، ج ۱، ص ۴۷۳٫
[۳] .. همان.
[۴] . روضة المتّقين في شرح من لا يحضره الفقيه، ج ۲، ص ۶۷۷٫
[۵] . الاجازة الكبيرة، ص ۵۲۹٫
[۶] . آفتاب خوبان، ص ۶۸٫
[۷] . مهر تابان، ص ۲۶٫
[۸] . الكافى، ج ۲، ص ۲۲۵، حديث ۱۲؛
این مطلب بدون برچسب می باشد.