۞ امام علی (ع) می فرماید:
«ضرورت ازدواج آسان در اسلام» چکیده ازدواج از اموری است که در اسلام اهمیت ویژه ای دارد. طبق روایات اسلامی با ازدواج نیمی از ایمان فرد کامل می گردد. اما باید توجه داشت که ازدواج شرایط و ملاک های خاصی دارد که باید طبق آنها انجام گیرد، از جمله اینکه ساده و روان برگزار […]
«ضرورت ازدواج آسان در اسلام»
ازدواج از اموری است که در اسلام اهمیت ویژه ای دارد. طبق روایات اسلامی با ازدواج نیمی از ایمان فرد کامل می گردد. اما باید توجه داشت که ازدواج شرایط و ملاک های خاصی دارد که باید طبق آنها انجام گیرد، از جمله اینکه ساده و روان برگزار گردد. در اسلام ازدواج آسان به معنای آن است که پایه و اساس آن بر ساده زیستی و دوری از تجملات و پیروی از سیره ائمه باشد. ویژگی های ازدواج آسان به سه گروه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی تقسیم می شود. در زمینه اقتصادی می توان به تعیین مهریه سبک، جهیزیه، برگزاری مراسم ساده، در زمینه اجتماعی می توان به عدم سخت گیری والدین، پرهیز از تجمل گرایی، پرهیز از چشم و هم چشمی، در زمینه فرهنگی به پرهیز از آداب و رسوم غلط و ازدواج آسان توسط خیرین اشاره نمود. به طور کلی ازدواج ساده که همراه با انتخاب صحیح همسر صورت گیرد می تواند موجبات رشد و آرامش و پیشرفت مادی و معنوی انسان را در پی داشته باشد.
کلید واژه: دین، اسلام، ازدواج، ازدواج آسان، خانواده
زوجیت بنیادی است که خلقت الهی مبتنی برآن است و قانون عمومی است که گستره هستی را در برگرفته، آنچه در خلقت انسان اصالت دارد زوجیت است نه تنها زیستن. از دیدگاه اسلام، ماهیت ازدواج یک قرار داد و پیمان است که دارای یک ارزش و منزلت الهی و خدایی ویژه می باشد. ازآنجا که ازدواج یکی از نیازهای طبیعی زنان و مردان است باید مانند سایر نیازهای طبیعی بدون تکلف انجام بگیرد، اما این امر ساده از مسیر خود خارج شده و به مجموعه ای از آداب و رسوم غلط و توقعات غیر ضروری تبدیل گشته است. متاسفانه امروزه امر ازدواج فقط در ظاهر صیغه عقد، شرعی و اسلامی است، خواستگاری، تعیین مهریه، جشن عروسی وتهیه جهیزیه و دیگر مسائل کمتر رنگ و بوی شرعی دارد. در دین ازدواجی آسان تلقی می شود که بر پایه ساده زیستی و دوری از تجملات و پیروی از سیره ائمه باشد در این زمینه مطالعات متعددی انجام شده که در ذیل به برخی از آنها اشاره می گردد: . عباسی ولدی (۱۳۹۶) در کتاب از من بودن تا ما شدن، موانع ازدواج مینویسد: امروزه جهیزیه از فلسفه خود خارج شده و تبدیل به یک معضل جدی در راه ازدواج جوانان شده است، جهیزیه برای آن است که دوجوانی که تازه زندگی را آغاز کرده اند، وسایل اولیه زندگی را داشته باشند و با دست خالی زندگی را آغاز نکنند. چه بسیار خانواده هایی که به دلیل ناتوانی از تهیه جهیزیه، خواستگاران خوب دختر خود را رد می کنند. اگر فرهنگ ازدواج حضرت زهرا(س) در میان خانواده های ما رایج شود بسیاری از خانواده های متوسط رو به ضعیف هم در تهیه جهیزیه دخترانشان مشکل خاصی نخواهند داشت.
تبرایی و دیگران (۱۳۹۵) در کتاب دانستنی های ازدواج سالم معتقدند یکی دیگر از ویژگی های ازدواج آسان پرهیز از تشریفات زائد است و دراین رابطه به چند امر توصیه میکنند، مانند: بسنده کردن به یک مهمانی مختصر، استفاده از اماکن مذهبی مثل حسینیه ها، توافق زوجین برای رفتن به یک مسافرت بجای برگزاری مجلس، مراجعه به مراکز خیریه و جشن ازدواج آسان.
دهنوی (۱۳۹۰) در کتاب گلبرگ زندگی می نویسد: “آنچه آموزه های دینی و روش اولیای الهی به ما می آموزد عدم سختگیری والدین با خواستگاران در مسائل مالی است. اگر خواستگاران دختر شما شرایط مطلوب از جهت اعتقادات،اخلاق،اصالت خانوادگی و…. و امکانات اولیه برای ازدواج دارند، سخت گیری والدین در مسائل مالی ازجمله مهریه، خودرو، منزل شخصی و پول فراوان، شایسته نیست.تاکیداولیای الهی بر دین واخلاق افراد بوده است.”
در جوامع امروزی به دلیل ازدیاد مشکلات به خصوص مشکلات مالی، بالا رفتن توقعات در تهیه جهیزیه، برگزاری مراسم مجلل، مهریه، نداشتن کارو درآمد ثابت و…. سبب دوری اغلب جوانان از امر ازدواج شده است. اگر زوج های جوان و خانواده هایشان توقعات خود را کم کنند و در امر ازدواج سختگیری نکنند خیلی از جوانان به راحتی می توانند ازدواج کنند و تشکیل خانواده دهند که این امر موجب افزایش آرامش فردی و اجتماعی و کاهش فساد در جامعه می گردد. این مقاله با هدف تبیین ویژگی های ازدواج آسان با تاکید بر دستورات دینی انجام می گیرد و در پی پاسخگویی به این سوال است که ویژگی های ازدواج آسان با تاکید بر دستورات دینی چیست؟
ازدواج به معنای جفت گرفتن، زن کردن، شوهرکردن، و در اصطلاح اجتماعی رابطهی حقوقی است که برای همیشه یا مدت معین به وسیله عقد مخصوص بین زن و مرد حاصل شده و به آنها حق میدهد که از یکدیگر تمتع جنسی ببرند[۱].
به عبارت دیگر ازدواج، قراردادی است رسمی، برای پذیرش یک تعهد متقابل جهت زندگی خانوادگی، که آدمی در خط سیر معین و مشخصی از زندگی قرار میگیرد. این قرار داد با رضایت و خواسته طرفین، برمبنای آزادی کامل دو طرف منعقد شده و در سایهی آن روابطی بس نزدیک بین آن دو پدید میآید.[۲]
دین واژهای است عربی که در لغت به معنای اطاعت، جزاء و…. آمده و اصطلاحاً به معنای اعتقاد به آفرینندهای بر جهان و انسان و دستورات عملی متناسب با این عقاید میباشد. و همچنین راه و روش خاصی در زندگی است که صلاح دنیا و آخرت را تامین میکند.[۳]
ازدواج آسان در شیعه به ازدواجی می گویند که پایه و اساس آن بر ساده زیستی و دوری از تجملات بوده و کاملا دنباله رو سیره ی ائمه علیهم السلام باشد.
مهر یا مهریه هدیهای ازسوی مرد به زنی است که خواهان وصلت زناشویی با اوست به طوری که بلافاصله پس از ازدواج بر ذمه مرد قرار میگیرد. اختصاص مهریه به زن صرفاً به پول یا سکه محدود نمیگردد بلکه هر چیز حلالی که بتوان به عنوان مهریه به همسر داد را شامل می شود مهریه مطلوب از نظر اسلام، مهریه در حد توان مرد است.[۴] اسلام با مهریه های سنگین خارج از توان مرد به شدت مخالفت میکند، دلیل این مخالفت بر اساس آموزه های دینی کینهای است که امکان دارد در دل مرد ایجاد شود.
امام علی(ع) فرمودند: “در مهریه ی زنان زیاده روی نکنید که دشمنی ایجاد می کند. “[۵]
پیامبر اکرم (ص) فرمودند : ” بهترین مهریه سبک ترین آنهاست. “[۶]
مهریه در شکل خود یک سنت نیکو و با ارزش است، اما متاسفانه رفتار و کردار ما نسبت به این سنت حسنه، طوری شده که به عنوان یکی از بزرگترین موانع ازدواج به شمار می رود. در این زمینه دو باور غلط در ذهن بعضی شکل گرفته است؛ اول اینکه برخی باور دارند مهریه سنگین نشانه ارزشمندی زن خواهد بود و دوم اینکه مهریه سنگین عاملی برای مهار بد رفتاری مرد یا هوس بازی او خواهد بود، این باورها نادرست است. زیرا مهریه چه اندک باشد و چه زیاد هرگز نمیتواند تضمین کننده موفقیت و پایدار ماندن ازدواج باشد زیرا اگر شوهر فرد مناسبی نباشد می تواند با استفاده از ترفند ها و بدرفتاریها زن را به بخشش مهریه و نجات دادن جان خویش وادار سازد، بنابراین مهریه سنگین نمیتواند تضمین کننده کافی برای جلوگیری از طلاق باشد.[۷]
دیدگاه اهل بیت در مورد مهریه به گونهای است که توصیههای اخلاقی موکدی بر عدم افراط در تعیین مهریههای سنگین داشتند و از زنان میخواستند در این امر زیاده روی نکنند.[۸]
پایین بودن مهریه زنان از نشانه های فضیلت و برکت زن از دیدگاه اسلام است.
پیامبر اکرم(ص) فرمودند: “با برکت ترین زنان کم مهریه ترین آنان است. “[۹]. . تا اینجای بحث تمام حرف متوجه دختران و خانوادههایشان بود؛ اما اینک روی سخنمان با آقایانی است که به مهریه به عنوان یک رسم صوری و نمایشی مینگرند و از این رو مهریه را هرچه باشد میپذیرند اما به قصدی که هیچگاه آن را پرداخت نکنند.
در این زمینه امام صادق(ع) میفرمایند: “دزدها سه دسته اند : کسی که زکات نمیدهد و کسی که مهر زنان را حلال میشمرد و کسی که قرض میگیرد و قصد پرداخت آن را ندارد. “[۱۰]
قرآن کریم وقتی درباره مهریه ی زنان سخن می گوید و به آن امر می کند : “«به عنوان یک بدهی [ به طور کامل ] به آنها بپردازید و اگر آنها با رضایت خاطر، چیزی از آن را به شما ببخشند ، آن را حلال و گوارا مصرف کنید».”[۱۱]
یکی دیگر از ویژگیهای اقتصادی ازدواج آسان عدم سخت گیری در تهیه جهیزیه است. در عرف اجتماعی مرسوم است که خانواده عروس اسباب و لوازم زندگی را خریداری کرده و به همراه عروس به خانه داماد میفرستند که جهاز نامیده میشود. خوب است خانواده داماد و عروس نسبت به تشکیل زندگی جدید فرزندانشان به مقدار توان کمک نمایند. این کمکها برای عروس و داماد در آغاز زندگی بسیار ارزنده است. لازم است افراد آگاه باشند که جهاز و اسباب و وسایل زندگی، برای تامین آسایش و رفع نیاز است نه به منظور تجمل و خودنمایی ، و در این مورد باید امکانات مالی خانواده عروس و داماد رعایت شود .
این درست نیست که داماد و خانوادهاش از خانواده عروس انتظار داشته باشند که به هر طریق ممکن جهاز مفصلی برای دخترشان تهیه کنند و به خانه داماد بفرستد، ولو به قرض و نسیه کردن و کم گذاشتن از مخارج روزانه شان باشد. خود این یک نوع ستم و کمال بی انصافی است مخصوصاً نسبت به مستضعفین وطبقه کم درآمد.[۱۲] در میان برخی افراد جهیزیه های زیاد به عنوان کمال به حساب میآید و هر روز هم بر اقلام آن افزوده میشود. این مسئله اگر به صورت عرف درآید افرادی که توان تهیه جهیزیه سنگین را ندارند فشار زیادی متحمّل میشوند و گاهی به خاطر جهیزیه به خواستگار دختر جواب رد می دهند.[۱۳] و نیز در برخی خانواده ها مسئله جهیزیه عاملی برای اختلاف زن و شوهر در ابتدای زندگی میشود و شیرینی اولیه زندگی را به تلخی میکشاند
درباره جهیزیه باید به چند نکته توجه داشت :
نکته اول، نباید کمیت و کیفیت جهیزیه وسیلهای برای سرزنش و تحقیر زن و خانواده او قرار بگیرد. نکته دوم، که به زن برمیگردد آن است که اعطای این وسایل از سوی والدینش را بپذیرد و امری به آنها تحمیل نکند و به عبارت دیگر دختر با طلبکاری و پرتوقعی والدین خود را تحت فشار قرار ندهد. نکته سوم، که به والدین باز میگردد رعایت حدود و عرف و شرع در تهیه اجناس است به طوری که با مال حلال آنها را تهیه کنند و بنای تجمل گرایی و چشم هم چشمی و رقابت را در تهیه جهیزیه نداشته باشند.[۱۴] جهیزیه باید ساده و سبک و در حد رفع ضروریات اولیه زندگی جدید تامین شده باشد، جهیزیه حضرت زهرا(س) به قدری بود که شاید دو نفر با دست میتوانستند از این خانه ببرند به آن خانه.[۱۵] جهیزیه آن حضرت عبارت بود از: پیراهن یک قواره، مقنعه، قطیفه مشکی خیبری، تخت خواب چوبی که دور آن با لیف خرما پیچیده شده بود، دو عدد تشک کتان مصری، چهار عدد بالشت، پرده، حصیر، دستاس، دلو چرمی، تشت مسی، قدح بزرگ برای دوشیدن شیر، تنگ آبخوری، آفتابه، سبوی گلی سبز رنگ، کوزه سفالی دو عدد، سفره چرمی، مشک آب.[۱۶] این مجموع جهازی بود که پیامبر(ص) برای دختر عزیزش در کمال سادگی تهیه نمودند.مسلمانان باید در جهاز عروس رعایت وضعیت اقتصاد خانوادههای دو طرف را کنند، بلند پروازی نکنند، تظاهر و ریا و فخر فروشی که متاسفانه امروزه باب شده و مخالف روح اسلام است کنار بگذارند.[۱۷]
اسلام بر جشن عروسی بدون گناه تاکید دارد، مکتب اسلام هرگز با جشن و شادی مخالف نیست.
رسول خدا در جشن ازدواج حضرت فاطمه (س) و حضرت علی (ع) فرمود: “ شادی کنید اما کاری که مورد رضایت خدا نیست انجام ندهید.”[۱۸] . در روایات دینی آمده است که در مجلس عروسی مومن، فرشتگان فرود می آیند و رحمت خدا را با خود میآورند؛ بنابراین در مجلس عروسی همراه با گناه، رحمت خدا وجود ندارد.
پیامبر اکرم (ص): “درهای رحمت آسمانی در چهار وقت گشوده میشود؛ زمان بارش باران، زمانی که فرزند به چهره پدر و مادرش نگاه میکند، هنگام گشوده شدن در کعبه، هنگام برپایی جشن عقد و عروسی. “[۱۹] اختلاط زن و مرد، پوششهای نامناسب تحریک کننده، مزاحمت برای دیگران، اسراف و برگزاری مراسمهای پر هزینه، چشم و هم چشمی، فخر فروشی وایجاد عقده در دیگران، گناهانی افزون بر گناه زدن و رقصیدن و گوش دادن به موسیقیهای حرام است. میتوان با استفاده از مداحان خوش صدا، هنرمندان خوش ذوق، با خواندن اشعار شادی بخش و صرف شیرینی و شربت و ولیمه عروسی مجلس شاد و درعین حال بدون گناه ایجاد کرد.[۲۰] نکته دیگر که باید مورد توجه قرار گیرد این است که نباید در مراسم جشن عروسی از حالت اعتدال و میانه روی خارج شد. از تشریفات زائد و غیر ضروری جداً اجتناب شود، از اسراف و تبذیر و خرجهای بیهوده خود داری نمود. این درست نیست که مجلس عروسی را در هتلهای مجلل و گران قیمت برگزار و یا هزینههای هنگفتی را برای تزیین ماشین، آرایشگاه و… صرف شود، اگرچه امکان مالی هم داشته باشند، عروس و داماد میتوانند مجلس متوسطی را برقرار سازند و مازاد آن را در راه خیر از جمله در راه ازدواج دختران و پسران مستمند و کم درآمد به مصرف برسانند، بدین وسیله دل بندگان خدا را شاد گردانند که برای سعادت و خوشبختی آینده خودشان هم حتماً موثر خواهد بود.[۲۱] در خصوص ولیمه در جشن عروسی نیز تاکیدات فراوانی وجود دارد؛ چنانچه نبی مکرم اسلام فرمودند: تنها در پنج چیز ولیمه است: «ازدواج، تولد فرزند، هنگام ختنه، خرید خانه، بازگشت از مکه».[۲۲] اما آنچه باید مورد توجه قرار گیرد، جلوگیری از اسراف و ریخت و پاش است. تهیه چندین نوع غذا، نوشیدنی و دسرهای گوناگون مایه مباهات و سرافرازی نیست. همچنین ورود غذاها و نوشیدنیهای حرام از جمله مواردی است که این مجلس الهی را به سفرهای شیطانی مبدل میسازد که جداً باید از آن پرهیز نمود.[۲۳] اسلام بر اصل شادی در زندگی به ویژه در مراسم ازدواج اصرار دارد، اما با ابراز شادی به هر شکلی و با هر قیمتی موافق نیست . از سوی دیگر برخلاف دیدگاه غرب ، مراسم ازدواج یک موضوع مادی نیست بلکه یک امر روحانی و معنوی تلقی میشود. در معنویت جشن ازدواج چنانکه در بالا اشاره شد، همین بس که وعده گاه نزول رحمت خاص الهی است.[۲۴]
آنچه آموزههای دینی و روش اولیای الهی به ما می آموزد، عدم سختگیری با خواستگاران در مسائل مالی است. اگر خواستگاران دختر شما شرایط مطلوب از جهت اعتقادات، اخلاق، اصالت خانوادگی و امکانات اولیه مادی را برای ازدواج دارند، سختگیری والدین بزرگوار دختر در مسائل مادی از جمله مهریه، خودرو، منزل و پول فراوان، شایسته نیست. تاکید اولیای الهی بر دین و اخلاق افراد بوده است.[۲۵] که در این زمینه رسول خدا(ص) فرمودند: “وقتی کسی به خواستگاری دخترتان آمد که از اخلاق و دین او راضی هستید [دخترتان را] به ازدواجش در آورید که اگر چنین نکنید، آشوبی در زمین و فسادی بزرگ رخ خواهد داد.”[۲۶] . آن بزرگوار در ازدواج دختر خود فاطمه زهرا(س) نیز اینگونه عمل کرد و به خواستگار با ایمان دخترش علی بن ابی طالب(ع) در مسائل مالی سخت نگرفت. پدر و مادرهایی که در امر ازدواج سختگیریهای زیاد نشان میدهند باید جواب گو باشند چرا که گناه این انحرافات پای آنها نوشته خواهد شد و خود جوانان با الگو پذیریهای نامناسب، توقعات بیش از حد، تهیه جهیزیه سنگین و…. قدم در راهی میگذارند که باید تبعات آن را نیز بپردازند. امروزه افزایش تجملات هزینههای بیمورد موجب فرار برخی جوانان از ازدواج به موقع شده، خانوادهها باید با نهادینه سازی الگوی ازدواج آسان و به موقع جوانان را یاری کنند و زمینه ساز این سنت نیکوی اجتماعی باشند.
از جمله عوامل خوشبختی انسان ولذت بردن او از دنیا، ساده زیستی و دوری از تشریفات زائد است اگر انسان ساده زیست باشد، از آرامش روحی و روانی برخوردار خواهد گردید.[۲۷] یکی از موجبات سعادت خانوادهها و اشخاص این است که تقیدات زاید و تجملات زیادی و پرداختن بیش از حد لازم به امور مادی از زندگیها دور شود یا لااقل بخش اصلی زندگی محسوب نشود، ساده زندگی کردن منافاتی با رفاه ندارد. آسایش در سایه ساده زندگی کردن است. امام علی(ع) فرمودند: “خوشا به حال کسی که پیراهن قناعت به تن کند و از اسراف و زیاده روی بپرهیزد.”[۲۸] همچنین تشریفات بیجا از جمله: تهیه آینه و شمعدان گران قیمت و طلا و سایر مواردی که داماد باید تهیه کند و هیچ ضرورتی در زندگی ندارد و از اول زندگی بار سنگین بر دوش آن جوان به حساب میآید سبب میشود از اصل ازدواج منصرف گردد و این موارد را با همکاری زوجین بعداً هم میشود خرید و نباید در این امور سخت گیری کرد.[۲۹] جشن ولیمه در خانوادههای تجمل گرانه تنها مصیبتی برای پدر و مادر عروس و داماد است بلکه شب پرزحمتی برای تمام دعوت شدگان است چون مسابقهی تجمل و به رخ کشیدن لباسهای گران قیمت و جواهرات رنگارنگ است. ولیمه دادن و جشن گرفتن به این روش، سنت و سیره غلطی را در جامعه مطرح میسازد که شاید جوانان دیگر توان برگزاری چنین جشنهایی را نداشته باشند و به این بهانه از زیر بار مسولیت ازدواج و تشکیل خانواده شانه خالی میکنند.[۳۰] با نگاهی به زندگی دختر نبی اکرم(ص) در مییابیم که حضرت زهرا(س) در انتخاب بین دنیا و آخرت، سرای باقی را برگزیده و سیره زندگانی خودش را بر بیاعتنایی به زخارف دنیایی و قناعت به حداقل نیازهای ضروری بنا ساخته بود. دزندگانی او به دور از تشریفات و تجملات و درعین سادگی و لبریز از صفا و نشاط و زیباییهای معنوی بود. ساده زیستی حضرت فاطمه(س) نه از روی فقر و نداری که برخواسته از اوج معرفت و غنای روحی آن حضرت بود.[۳۱]
چشم و هم چشمی یکی از آفتهای بزرگی است که ریشه در سبک زندگی اشتباه برخی از مردم دارد و ترویج این نوع زندگی میتواند آفتهای بسیاری را به بار آورد. شاید بیشترین نمود اسراف و چشم و هم چشمی در برگزاری مراسم ازدواج باشد در شرایطی که روز به روز زندگی سختتر میشود و شاهد کاهش درآمدها و سختیهای مختلف در تامین معیشت مردم هستیم، برخی هنوز بر برگزاری مراسم ازدواج همراه با تجملات فراوان که برگرفته از چشم و هم چشمی هست تاکید دارند. اینها درحالی است که دین مبین اسلام بر پرهیز از اسراف و چشم و هم چشمی تاکید دارد.
روانشناسان اعتقاد دارند نداشتن رضایت از زندگی، گرفتاری در دام افسردگی، نداشتن آرامش، بدهکاری و نرسیدن به اهداف خود از مهمترین مشکلاتی است که چشم و هم چشمی برای افراد به وجود می آورد.[۳۲] جهیزیه دادن نباید بر مبنای چشم و هم چشمی باشد تا باعث روی گردانی جوانان شود، جهیزیه زیاد و همراه با تجمل ارزش را بالا نمیبرد، بلکه آنچه ارزش انسان را بالا میبرد، تقوا و اخلاق، منش در زندگی است. اما متاسفانه این چشم و هم چشمیها و فرهنگ و رسوم اجتماعی، خانوادهها را تحت فشار گذاشته و هزینههای تشریفاتی و اضافی بر عهده آنان گذاشته و باعث تحمیل هزینههای بسیاری برجوانان می شود.[۳۳] اگرچه اطعام و ولیمه دادن در اسلام امر مستحب تلقی میشود، اما متاسفانه این امر هم مانند بسیاری از فرائض و مستحبات دینی از انحراف و چشم و هم چشمی مصون نبوده و دچار افراط و تفریط گردیده است چه بسیار افرادی که به عنوان عمل به امر مستحبی مانند اطعام دچار اسراف و تبذیر میگردند.[۳۴] شاید با انتخاب و پیروی از الگوی مناسب برای زندگی بتوان از چشم و هم چشمی و تجملات دوری کرد، بهترین الگوی زندگی برای هر فرد مسلمان زندگی حضرت علی(ع) و حضرت فاطمه(س) است که با سادگی ودرعین حال با نشاط معنوی و آرامش خاصی زندگی خود را آغاز کردند و ادامه دادند.
کسی که میخواهد با فردی که فرهنگ متفاوتی دارد ازدواج کند باید بررسی کلی در این مورد داشته باشد و گرنه سبب مشکلاتی خواهد شد.[۳۵] درمکتب انسان ساز اسلام، سنت حسنه ازدواج بسیار آسان و ساده و به دور از آداب و رسوم غلط و دست و پاگیر تبیین شده است که حتی پایینترین طبقات اجتماع، به راحتی میتوانند براساس ملاکهای اسلامی به تشکیل خانواده اقدام کردو ازدواج کنند اما امروزه موجی از آداب و رسوم غلط و ناشایست به راه افتاده که مشکلات مانع ازدواج جوانان میشود. برخی از این رسومهای غلط عبارتند از مهریه سنگین به مقدار تاریخ تولد دختر یا تشریفات کمرشکن، تهیه جهیزیههای غیر ضروری، گرفتن شیربها در بعضی از مناطق، عذر نداشتن ماشین و مسکن شخصی و… برقراری مجالس آلوده به گناه و فساد، عروسیهای مختلط و مزاحمتهای اجتماعی میباشد. با کنار گذاشتن این آداب ورسوم غلط مانند کم کردن تشریفات، به قدر توان جهیزیه تهیه کردن، اکتفا کردن به مهریهی کم و از بین بردن خرجهای اضافی اعتدال و انصاف را رعایت نموده و لااقل یه قدم مثبت در این زمینه برداشته شود. و بسیاری از جوانان بدون دغدغه و به راحتی ازدواج کنند و به گناه نیفتند، و به جای پیروی از آداب و رسوم و فرهنگ غلط به الگو گیری از زندگی ائمه بپردازیم.
برگزاری ازدواج آسان به ازدواجی اتلاق میشود که پایه و اساس آن بر ساده زیستی و دوری از تجملات بنا شده است. در جوامع امروزی به دلیل ازدیاد مشکلات بخصوص مشکلات مالی خیرین در پی حل مشکلات در زمینه ازدواج برآمدهاند و کانونهای خودجوش مردمی ازدواج آسان را در سراسر کشور پایه گذاری نمودهاند. کانونهای ازدواج آسان امکان برگزاری یک عروسی متوسط و آبرومند را برای زوجهای علاقهمند فراهم کردهاند که در صورت تمایل میتوانند از مراسم عقد تا عروسیشان را زیر نظر این کانونها برگزار کنند و تا حد زیادی در هزینههای خود صرفه جویی کنند. امروزه اغلب جوانان دلیل گریز از ازدواج را مشکلات اقتصادی و نداشتن بنیهی مالی کافی عنوان نمایند، سبک زندگی جوانان دهههای اخیر نسبت به سبک زندگی چند سال قبل تغییرات زیادی داشته است. به همین دلیل اغلب جوانان حاضر نیستند با حداقل امکانات در هیچ موضوعی کنار بیایند و همین امر باعث میشود؛ توقع ها بالا رفته و امکان فراهم کردن همه این توقعات وجود نداشته باشد.[۳۶] نداشتن کار مناسب و درآمد ثابت ، عدم توانایی مالی برای برگزاری مراسم عروسی و تامین خواستههای طرف مقابل، عدم تمکن مالی برای تامین جهیزیه از نمونههایی است که باعث دوری جوانان از ازدواج شده است. اگر زوج های جوان و خانوادههایشان توقعات خود را کم کنند و ازدواج خود را در این موسسهها برگزار کنند میتوانند با هزینههای خیلی پایینی زودتر و به راحتی تشکیل خانواده دهند. لازم است گفته شود، دوری از تشریفات و بریز و بپاشهای اضافی تنها مخصوص زوج های کم بضاعت یا کم درآمد جامعه نیست بلکه این کار ترویج یک نوع سبک زندگی ایرانی اسلامی است که بسیاری از خانوادههای متمول هم استقبال میکنند.
در دستورات دینی برخی اعمال هستند که از ارزش ویژهای برخوردارند هم از این نظر که خود عمل دارای ارزش بسیاری است و هم از این منظر که زمینه ساز سایر اعمال ارزشی فرد قرار میگیرد، ازدواج یکی از این امور است. ازدواج به هنگام و درست که به شیوه اسلامی و آسان صورت بپذیرد میتواند در روحیه افراد وبه طبع در ساختار اجتماعی دارای اثر مثبت فراوانی باشد. ازدواج به موقع جوانان سبب میشود تا میزان پایبندی آنها به دین و مسئولیتهای فردی و اجتماعی زیاد گردد که این خود رشد وامنیت اجتماعی را در پی دارد. خانوادهها و مسئولین فرهنگی باید تلاش کنند تا ازدواج آسان اسلامی را در جامعه تبدیل به یک فرهنگ نمایند به طوری که برگزاری هر نوع مجلس عروسی جز در قالب ازدواج آسان اسلامی ضد ارزش تلقی گردد. برهمین اساس رسانههای جمعی بخصوص تلویزیون و شبکههای اجتماعی با توجه به تاثیر زیاد خود در فرهنگ سازی منش فردی و اجتماعی باید در این راستا گامی موثر برداشته و با ساختن فیلم و همایش و مستند و حتی پیامهای کوتاه فرهنگی اسلامی ازدواج آسان را تبلیغ نمایند تا جوانان مسلمان به آن سمت هدایت شوند که این خود میتواند زمینه ساز بسیاری از شکوفاییهای فردی و اجتماعی در همه عرصه ها گردد. مبلغان دینی باید بکوشند تا ضمن بیان سیره امامان معصوم و علما به فرهنگ سازی در این زمینه اقدام نمایند تا ان شاء الله جوانان ضمن شناخت کامل الگوهای دینی حرکت زندگی خود را در مسیر حرکت زندگی ائمه قرار دهند. زیرا آرامش و امنیت اجتماعی افراد مدیون آرامش و امنیت خانوادگی است و این پدید نمیآید مگر با انتخاب صحیح و پی ریزی صحیح بنیان خانواده که اولین بناهای آن برگزاری ازدواج آسان است.
*قرآن
– منابع فارسی
۱_ اسحاقی،حسین،سبک زندگی فاطمی،قم:انتشارات هاجر،چاپ اول،۱۳۹۴ ه ش
۲_ امینی،ابراهیم،انتخاب همسر،تهران: انتشارات بین الملل،چاپ بیستم،۱۳۷۸ ه ش
۳_ انارکی اردکانی،حسین،ازدواج از دیدگاه اخلاق و قانون،قم:انتشارات پیام مقدس،چاپ دوم،۱۳۸۶ ه ش.
۴_ ابن بابویه،محمد بن علی،الخصال،ترجمه:صادق حسن زاده ،قم:انتشارات نشر اسلامی،چاپ چهارم ،۱۴۰۴ه ق.
۵_ _______________ ، من لایحضرالفقیه،ترجمه:صدرالدین بلاغی،تهران:انتشارات دارالکتب الاسلامیه،چاپ دوم،۱۳۸۷ ه ش
۶_ تبرایی،رامین؛مبلغی،احمد؛حسامی،فاضل؛دانستنی های ازدواج سالم، تهران:انتشارات پارسای سلامت،چاپ اول،۱۳۹۵ ه ش
۷_ حاج علی اکبری،محمد جواد،مطلع عشق،تهران:انتشارات انقلاب اسلامی،چاپ هفتم،۱۳۹۵ ه ش. ۸_حکیم،منذر،درسنامه زندگانی وسیره حضرت زهرا(س)،قم:انتشارات هاجر،چاپ سوم،۱۳۹۴ ه ش. ۹_دهنوی،حسین،گلبرگ زندگی،قم:انتشارات خادم الرضا،چاپ شصتم،۱۳۹۰ ه ش
۱۰_ رسولی محلاتی،هاشم،شرح غررالحکم،تهران:انتشارات فرهنگ اسلامی،چاپ دوازدهم،۱۳۷۷ ه ش
۱۱_ سالاری فر،محمدرضا،درآمدی بر نظام خانواده در اسلام،قم:انتشارات هاجر،چاپ دوم،۱۳۸۵ هش
۱۲_ شمس الدین،مهدی،انتخاب همسر وازدواج،تهران:انتشارات شفق،چاپ اول،۱۳۷۵ هش
۱۳ _ عشقی،احمد،ازدواج موفق،مشهد:انتشارات هاتف،چاپ دوم،۱۳۸۵ ه ش
۱۴_ کریمی،رضا،راز های خوشبختی در زندگی،قم:انتشارات نسیم حیات،چاپ اول،۱۳۸۸ ه ش.
۱۵_مشکینی، علی، ازدواج در اسلام، ترجمه: احمد جنتی، تهران: انتشارات صدرا،چاپ بیست و پنجم،۱۳۸۸ هش
۱۶_ مصباح یزدی،محمدتقی،آموزش عقاید،بی جا:انتشارات بین الملل،چاپ چهل و یکم،۱۳۸۹ هش
۱۷_ معین،محمد،فرهنگ فارسی معین،تهران:انتشارات ثامن،چاپ دوم،۱۳۸۶ هش
۱۸_ معاونت فرهنگی تبلیغی حوزه های علمیه خواهران،حیات طیبه سبک شناسی اخلاق خانوادگی،قم:انتشارات هاجر،چاپ اول،۱۳۹۶ هش. .
۱۹_ ملک محمودی الیگودرزی،امیر،راهنمای ازدواج،قم:انتشارات شهاب الدین،چاپ بیستم،۱۳۸۶ هش. ۲۰_ نوری،حسین،مستدرک الوسائل،قم:انتشارات اهل بیت،چاپ اول،۱۴۰۷ ه ق .
_ منابع عربی
۱_ کلینی،محمدبن یعقوب،الکافی،بیروت:موسسه دارصعب ودار التعارف،چاپ چهارم،۱۴۰۱ ه ق
۲_ مجلسی،محمدباقر،بحار الانوار،بیروت:موسسه الوفاء،چاپ دوم،۱۴۰۳ ه ق
۳_ نیشابوری،محمد بن عبدالله، مستدرک الصحیحین،بیروت:موسسه دارالکتب العلمیه،چاپ اول،۱۴۱۱ ه ق
۴_ هندی،علی المتقی بن حسام الدین،کنزالعمال،بیروت:موسسه مکتبه التراث الاسلامی،چاپ اول،۱۳۹۷ ه ق .
منابع اینترنتی
۱_tasnimnews.com
۲_aroos.com
[۱]– معین،فرهنگ فارسی معین،ج۱،ص۲۲۴
[۲]– ملک محمود الیگودرزی،راهنمای ازدواج،ص۲۱
[۳]– مصباح یزدی،آموزش عقائد،ص۱۱
[۴]– عشقی،ازدواج موفق،ص۱۴۴
[۵]– نوری،مستدرک الوسائل،ج۱۵،ص۶۶
[۶]– نیشابوری،مستدرک علی الصحیحین،ج۲،ص۱۹۸،ح۲۷۴۲
[۷]– تبرایی،مبلغی،حسامی،دانستنی های ازدواج سالم،ص ۷۲
[۸]– معاونت تبلیغی حوزه های علمیه خواهران،حیات طیبه سبک شناسی اخلاق خانوادگی،ص۷۴
[۹]– هندی،کنزالعمال،ج۱۶،ص۲۹۱،ح۴۴۵۳۳
[۱۰]– قمی،الخصال،ج۱،ص۱۵۳
[۱۱]– نسا: ۴
[۱۲]– امینی،انتخاب همسر،ص۲۲۹-۲۳۰
[۱۳]– انارکی اردکانی،ازدواج از دیدگاه اخلاق و قانون،ص۱۱۲
[۱۴]– سالاری فر،درآمدی بر نظام خانواده،ص۴۰
[۱۵]– نقش ورسالت زن۲،الگوی زن،بانکی پور فرد،ص۴۹
[۱۶]– حکیم،درسنامه زندگانی و سیره حضرت زهرا(س)،ص۷۳-۷۴
[۱۷]– مشکینی،ازدواج در اسلام،ص۷۹
[۱۸]– نوری،مستدرک الوسائل،ج۱۴،ص۱۹۸
[۱۹]– مجلسی،بحارالانوار،ج۱۰۰،ص۲۲۱
[۲۰]– دهنوی،گلبرگ زندگی،ص۲۳۲
[۲۱]– امینی،انتخاب همسر،ص۲۳۷
[۲۲]– ابن بابوبه، من لا یحضرالفقیه،ج۳،ص۴۰۲،ح۴۴۰۴
[۲۳]– تبرایی،مبلغی،حسامی،دانستنی های ازدواج سالم،ص۷۵
[۲۴]– معاونت فرهنگی -تبلیغی حوزه های علمیه خواهران،حیات طیبه سبک شناسی اخلاق بندگی،ص۸۲
[۲۵]– دهنوی،گلبرگ زندگی،ص۷۷-۷۸
[۲۶]– کلینی،کافی،ج۵،ص۳۴۷
[۲۷]– کریمی،راز های خوشبختی در زندگی،ص۶
[۲۸]– رسولی محلاتی، شرح غررالحکم ج۲ ، ص ۳۲۹
[۲۹]– شمس الدین،انتخاب همسر و ازدواج،ص۱۲۰
[۳۰]– ملک محمودی الیگودرزی،راهنمای ازدواج،ص۲۲۶-۲۲۸
[۳۱]– اسحاقی،سبک زندگی فاطمی،ص۳۱۸-۳۱۹
[۳۲]-tasnimnews.com ۱۳۹۸/۰۹/۲۸ ۱۳:۴۲
[۳۳]– معاونت فرهنگی-تبلیغی حوزه های علمیه خواهران،حیات طیبه سبک شناسی اخلاق خانوادگی،ص۸۰
[۳۴]– همان، ص۷۸
[۳۵]– فکوری،مقدمه ای بر دانش ازدواج،ص۱۸
[۳۶] – aroos.com ۲۱:۳۰ ۱۳۹۸/۱۰/۹
این مطلب بدون برچسب می باشد.
تمامی حقوق این سایت برای بنیاد علمی فرهنگی هاد محفوظ است.
