۞ امام علی (ع) می فرماید:
معیار انتخاب همسر چکیده: انسان در طول حیات خود پيوسته در حال انتخاب است ودرهرانتخاب، خواسته يا ناخواسته، هشيار يا ناهشيار ملاكهايي را مبنا قرار ميدهد. تعدادي از اين ملاكها مختص به فرد و برخي نيز تقريبا بين همهي اعضاي يك گروه، از نظر جنس يا نوع مشترك ميباشند. تعیین معیار و هدف برای […]
معیار انتخاب همسر
انسان در طول حیات خود پيوسته در حال انتخاب است ودرهرانتخاب، خواسته يا ناخواسته، هشيار يا ناهشيار ملاكهايي را مبنا قرار ميدهد.
تعدادي از اين ملاكها مختص به فرد و برخي نيز تقريبا بين همهي اعضاي يك گروه، از نظر جنس يا نوع مشترك ميباشند.
تعیین معیار و هدف برای گزینش همسر، همانند داشتن چراغ روشن برای وسیله نقلیه در جاده تاریک است. خیلی از والدین و به خصوص جوانان، نسبت به جایگاه این دو عنصر (هدف و معیار) در سرنوشت انسان بی‌توجّه‌اند. چه بسیار خانواده‌هایی تشکیل می‌شوند که طرفین یا هدف مشخصی از ازدواج ندارند و یا در اثر نداشتن معیار روشن، به صورت تصادفی در زیر یک سقف قرار می‌گیرند و در نتیجه، از استحکام لازم برخوردار نیستند و با کوچکترین لغزشی سقوط می‌کنند. بنابراین ازدواجی که فقط با معیار ناقص «زیبائی» یا «تمکّن مالی» شکل گرفته باشد، به پایداری و موفقیت آن چندان امیدی نیست.این بسیار باید در انتخاب همسر به این ملاک ها و معیارها توجه لازم و کافی نمود و بدون برنامه وبدون توجه به معیارها،ملاک ها،انتظارهاو افق های که برای یک زندگی زناشویی در نظر داریم ،نباید باعجله ونا پختگی دست به عمل بزنیم که بعد موجب پشیمانی گردد.
کلید واژه: ملاک،انتخاب،همسر،زندگی،هدف،خانواده،انسان
خانواده نهـادي بـا سـاختار، عملكـرد و نيازهـاي مخصوص به خود ميباشد. در هر جامعه در طـول تـاريخ، خانواده اساسيتـرين واحـد، خـصوصاً در بخـش سـلامت است.و کلمه سلامت منظور اعم از سلامت جسمی و روانی و اجتماعی و موارد دیگر میباشد که قطعاً بدون یک ازدواج خوب تحقق پیدا نمیکند و باعث مفاسد و بیماری های زیادی مانند امروزه که میبینیم که فحشا فقط بخشی از آن است، می باشد. ازدواج مهمتـرين قـدمي اسـت كـه يـك فـرد درزندگي بر مي دارد. اين اقدام ممكن است تمام زنـدگي فـردرا از نو بـسازد و يـا خـراب كنـد.
اگریک ازدواج خوب انجام بگیرد که منوط است بر ملاک هایی که برای انتخاب همسرقبل ازدواج باید درنظر گرفت و سطح توقعات و انتظارات ازهمسرآینده مان را مشخص کنیم،که در این مقاله هم سعی شده این ملاک ها و انتخابات را که بصورت صحیح باشند مشخص کند،که نتیجه ی این ازدواج باعث رشد شخصیت فرد و موفق شدن او حتی در زمینه های شغلی و مراحل بعدی زندگی می شود.
ولی اگر قبل از ازدواج به صورت صحیح به این ملاکها پرداخته نشود و انتخابی غلط برای انتخاب همسر انجام بگیرد،نه تنها مانع از رشد بلکه موجب افسردگی، انحطاط، ناامیدی ، بیماریهای مختلف روحی و جسمی و مفاسد بیشمار دیگری میشود که نه تنها باعث شکنجه و عذاب روحی زن و شوهر به تنها، بلکه باعث آزارو اذیت اطرافیان مخصوصاً فرزندان میشود وتباه شدن زندگی آنها میشود.
انتخاب همسر چـه بـراي مرد و چه براي زن يك مرحله جديد و سرنوشت ساز است زيرا آنها تا آخر عمر شريك هـم در غـم و شـادي خواهنـد بود،که نداشتن معیارها وملاک های درست و همین طور موضوعی که بسیار مهم می باشد و شاید در مقاله یا کتابی جدا گانه به آن پرداخت ویژگی ها و خصوصیات شخصی همسر است ،که اهمیت ندادن به این مطالب قبل از ازدواج چه بسا منجر به طلاق میگردد ،که شاید زمانی هم برای جبران درواقع دیگر نباشد.
به تازگی به خاطر اهمیت داشتن این موضوع در جوامع توسعه یافته پژوهش های راباتوجه به اختلاف جنسیتی زن و شوهر به صورت مصداقی مورد بررسی قرارداده اند که بطور مثال :ثروت چند درصد ویا وفاداری و یا زیبایی،و موارد دیگر چقدر در ازدواج مهم هستند و باید قبل از ازدواج در نظرگرفته شوند.
و دراین مقاله به خاطر گنجایش کم درحد توان به ملاکهای پرداخته شده که به نظر اگر بصورت کلی نگریسته شود، ملاک های کلیدی و مهمی هستند به امید استفاده و بهره برداری از مطالب آن و کمکی باشد به جوانان در شرف ازدواج که با خطایی کمتر تشکیل یک زندگی جدید را بدهند.
معیار در لغت به معنای اندازه ، پیمانه و وسیله ای که بدان چیز دیگر را بسنجند و برابر کنند بنابراین ترازو و پیمانه معیار است زیرا بوسیله آن دو اشیاء سنجیده و پیموده می شوند. «راغب اصفهانی، ۱۴۴۱: ۳۱۰ »و در اصطلاح به معنای شاخص چیزي است که به یک جامعه یا یک کار کمک می نماید تا متوجه گردد که در کجاست و به کجا می‌رود و چقدر از آن چه می خواهد باشد فاصله دارد «معظمی، ۱۳۹۰: ۱۳ـ۱۵»
ازدواج برای انسان یک نیاز طبیعی است که با اجرای صیغه عقد مشروعیت پیدا می‌کند و استحکام می یابد.
خانواده واحد کوچک اجتماعی است که از پیوند میان زن و مرد آغاز می شود و با تولید فرزند توسعه رسمیت پیدا می کند هر انسانی نیازهایی دارد که بسیاری از آن باید در کانون خانواده تأمین شود. این نیازها به طور کلی عبارت است از «مدرسی، ۱۳۹۰: ۵۵-۶۳»
این دسته از نیازها شامل نیاز به غذا، لباس، و حتی روابط جنسی میان همسران است، هرچند نیاز به روابط جنسی را می توان در دایره نیازهای روانی نیز جای داد.
هر انسانی به طور طبیعی دوستدار آن است که در آرامش و امنیت باشد و حتی برای زندگی و آینده آن هراسی به دل راه ندهد. امنیت و آرامش نیازی است که بخش عمده ای از آن باید در خانواده تأمین شود. هر یک از اعضای خانواده سالم می داند که پناهگاه اول و آخر او خانواده است.
نیاز به محبت در وجود همه افراد بشر چه خردسال و چه بزرگسال وجود دارد، نیاز به مورد توجه واقع شدن، دوست داشتن و دوست داشته شدن و … اولین و مهمترین جایگاه تأمین عواطف خانواده است. اهمیت و جایگاه خانواده بر هیچ کس پوشیده نیست. انسانها از کودکی در کانون خانواده رشد می یابند و معمولاً انسان هایی از موفقیت بیشتری برخوردارند که کانون خانواده آنها گرمتر و محکم تر بوده است
نیازهای شخصیتی ناظر به نیازهایی است که توجه به آن احترام و عزت نفس آدمی را پاس می نهد . هرکسی دوست دارد شخصیت و احترام او حفظ گردد و با حرمت و بزرگواری با او برخوردشود. احساس ذلت شاید از هر رنجی بدتر باشدکه شکل گیری پایه اولیه این امر نیز به خانواده باز می گردد.
ازنظر فطری همه انسانها خواهان مسیر رشد و کمال هستندو نیاز به کمال چندان به جنسیت هم ربط ندارد. مردان و زنان مایلند که افراد محترم و توانمند و موثری باشند. مشکلات فکری و اقتصادی و اجتماعی شان حل شود و به ویژه در مسائل اخلاقی و معنوی ارتقاء یابند و مسأله هویت و هدف از زندگی را سامان دهند،ومی توان گفت خانواده اولین و مهمترین بستر برای رشد کردن و به کمال رسیدن افراد می باشد.
گذشته از پنج نیازمذکورنیازمهم دیگری در همه انسانها وجود دارد که گاه از آن غفلت می شود. مهمترین و بالاترین نیاز هر فرد نیاز به معنویات است. نیاز به ارتباط با خدای متعال در وجود هر فردی سرشته شده است و باعث جلوگیری از بسیاری از اضطرابها و نگرانیها می شود؛ زیرا دلها با نام و یاد خدا آرام می گیرد. «اَلا بِذِکرِ اللهِ تَطمَئِنُّ القُلُوبُ» آگاه باش که با یاد خدا دلها آرامش می یابد.
ازدواج و تشکیل خانواده، پیمانى مقدس و الهى است که بین زن و شوهر و بر اساس فطرت خدایى و امر خداوند متعال صورت مى گیرد. هر چند که در امر ازدواج و تشکیل خانواده نیازهاى جنسى و عاطفى و روانى دخالت دارند, ولى ازدواج نوعى تکامل روانى و رسیدن به تمامیت شخصیت است. یعنى همان طور که ما در تعریف شخصیت مى گوییم که شخصیت کل صفات و خصوصیات فرد است; در واقع یکى از آن صفات و خصوصیات بسیارمهم, ازدواج است. در روایات هم اشاره شده به این مطلب به طورمثال: ازدواج سبب حفظ نیمی از دین است. دو رکعت نماز کسی که همسر دارد از هفتاد رکعت نماز افراد غیر متأهّل بهتر است. خواب افراد متأهّل از روزه ی بیداران غیر متأهّل بهتر است. «گلستانی، ۱۳۸۸: ۱۱۵-۱۲۶»
ازدواج برای انسان یک نیاز طبیعی است و فوائد مهمی را در بردارد که اهم آنها عبارت است از:
۱-نجات از سرگردانی و بی پناهی و تشکیل خانواده.
دختر وپسری که ازدواج نکرده اند به منزله کبوترانی بی آشیانه هستند، که به وسیله ازدواج خانه و آشیانه و پناهگاه می‌یابند. شریک در زندگی و مونس ومحرم راز و غمخوار و مدافع و کمک بدست می‌آورند.
۲-ارضای غریزه جنسی،
غریزه جنسی در وجود انسان غریزه بسیار نیرومند و ارزنده ای است. و به همین جهت نیاز دارد به وجود همسری که در یک محیط امن و آرامش، در مواقع احتیاج، از وجودش بهره بگیرد و لذت ببرد. تامین صحیح خواسته‌های غریزه جنسی یک نیاز طبیعی است که باید اجابت شود و الاممکن است پی آمده ای بد روانی و جسمانی واجتماعی داشته باشد. کسانیکه از ازدواج امتناع می‌ورزند غالبا به بیماریهای روانی و جسمانی مبتلا می‌گردند.
۳-تولید و تکثیر نسل،
به وسیله ازدواج انسانفرزند پیدا می‌کند. وجود فرزند ثمره ازدواج و باعث تحکیم بنیاد خانواده و آرامش و دلگرمی زن و شوهر میباشد. و به همین جهت در قرآن و احادیث نسبت به ازدواج تاکیدات فراوانی به عمل آمده است. «خدامیان، ۱۳۹۱: ۶۰-۷۱»
با توجه به اهمیت تشکیل خانواده وبالتبع ازدواج انتخاب همسر یکی از مهمترین انتخاب‌های زندگی هر فرد محسوب می شود که می‌تواند مسیر زندگی او را تغییر بدهد و سرنوشت سالهای بعدی زندگی را حتی به شکل دیگری رقم بزند. اما معیارهاوملاک هایی که دختران و پسران برای گرفتن این تصمیم دارند متفاوت است. تحقیقات مختلف در سالهای اخیر این تفاوت را نشان داده اند.«مدرسی، ۱۳۹۰: ۵۵-۶۳»
ﻣﻼكﻫﺎی اﻧﺘﺨﺎب ﭘﺴﺮان و دﺧﺘﺮان، ﺣﺎﻛﻲ از آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮای ﭘﺴﺮان ﻣﻼكﻫﺎی ﺟﺬاﺑﻴﺖ ﻋﺸﻘﻲ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ، ﺳﻼﻣﺘﻲ ﺧﻮب، ﻓﺮاﻫﻢ ﻛﻨﻨﺪه ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻧﺸﺎط‌اﻧﮕﻴﺰ، ﺷﺨﺼﻴﺖ ﻗﺎﺑﻞ اﺗﻜﺎ، ﺛﺒﺎت ﻫﻴﺠﺎﻧﻲ و ﭘﺨﺘﮕﻲ ﻋﺎﻃﻔﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ اﻫﻤﻴﺖ را دارد و ﻣﻼكﻫﺎی زﻣﻴﻨﺔ ﺗﺤﺼﻴﻠﻲ ﻣﺸﺎﺑﻪ، آﻳﻨﺪه ﻣﺎﻟﻲ ﺧﻮب، ﺗﺸﺎﺑﻪ در ﻋﻘﺎﻳﺪ ﺳﻴﺎﺳﻲ، ﺗﺸﺎﺑﻪ ﻣﺬﻫﺒﻲ، دﺳﺖﭘﺨﺖ ﺧﻮب، ﺧﺎﻧﻪدار ﺑﻮدن، ﻛﻮﺷﺎﻳﻲ و ارﺗﻘﺎﺟﻮﻳﻲ ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ اﻫﻤﻴﺖ را دارد. ﺑﺮای دﺧﺘﺮان، ﺷﺨﺼﻴﺖ ﻗﺎﺑﻞ اﺗﻜﺎ، ﺛﺒﺎت ﻫﻴﺠﺎﻧﻲ و ﭘﺨﺘﮕﻲ ﻋﺎﻃﻔﻲ، ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺧﻮب، اﻫﻞ ﻓﺮزﻧﺪ و ﺧﺎﻧﻮاده‌داری، ﻓﺮاﻫﻢ ﻛﻨﻨده ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻧﺸﺎط‌اﻧﮕﻴﺰ و اﻫﻞ ﻣﻌﺎﺷﺮت ﺑﻮدن، ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﻣﻼكﻫﺎ و دﺳﺖﭘﺨﺖ ﺧﻮب و ﺧﺎﻧﻪدار ﺑﻮدن، ﺧﻮش ﻗﻴﺎﻓﻪ ﺑﻮدن، زﻣﻴنه ﺗﺤﺼﻴﻠﻲ ﻣﺸﺎﺑﻪ، ﺗﺸﺎﺑﻪ در ﻋﻘﺎﻳﺪ ﺳﻴﺎﺳﻲ، ﺗﺤﺼﻴﻼت و ﻫﻮش و ﺗﺸﺎﺑﻪ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻛﻢاﻫﻤﻴﺖﺗﺮﻳﻦ ملاکها هستند.
که به تعدادی ازمعیارها پرداخته می شود:
۱-اقتصاد
فرض کنید دو نفر وجود داشته باشند که بخواهند تصمیم بگیرند آیا ازدواج کنند یا تنها باقی بمانند. در حال حاضر ازدواج به سادگی به معنای آن است که دو نفر یک خانه را شریک شوند. با این حال اگر به این مساله از دید اصول اقتصادی نگریسته شود، به معنای آن است که شرایطی به وجود بیاید که وضع هر دو نفر بهتر شود یعنی مطلوبیت هر دو افزایش پیدا کند. مواردی که می‌توانند باعث افزایش مطلوبیت شوند را میتوان مواردی مانند کیفیت و تعداد فرزندان، وجهه و مقبولیت اجتماعی، تفریحات، همراهی، عشق و وضعیت سلامت دانست همه نمیتوانند با مرد یا زن خارق العاده و شگفتانگیز ازدواج کنند و به همین دلیل مجبور به انتخاب می‌شوند. آنها ممکن است با کسی ملاقات کنند که برای آنها شادی میآورد. برخی افراد فکر می‌کنند که منتظر بمانند تا با فردی بهتر ملاقات کنند یا خیر و این انتخابها که یک فرد در تصمیمگیری آنها نقش دارد، استعاره خوبی برای یک بازار ایجاد می‌کند. «مدرسی، ۱۳۹۰: ۷۵-۸۳»
در جامعه ما غالباً تامین هزینه های زندگی به عهده شوهر است. بعضی از دختران ملاك ازدواج را میزان درآمد پسر قرار می دهند تا بتواند هزینه های زندگی را در یك سطح عالی تأمین نماید. گاه توقع زیاد موجب می شود كه شوهر با وجودِ داشتن شرایط مناسب ، از ازدواج منصرف شود. بنابراین توقع دختر باید در حد توانایی پسر و وسع مالی او باشد و دختر و پسر قبل از ازدواج ، شرایط شغلی و درآمد و توقع همسر خود را در نظر بگیرند و در انتخاب همسر با آگاهی و بصیرت تصمیم گیری نمایند. در مسائل اقتصادی این است که همواره باید توجه کنیم که مدیریت اقتصادی زندگی یعنی تلاش برای به دست آوردند. مرد به عنوان کسی که نفقه بر عهده‌اش است، باید تمام توان خود را به کار بگیرد. معنی دقیق آیه‌ی «لایُکَلّفُ اللهُ نفساً الاّ وُسعَها» این است که «از همه‌ی وسع و توان خودت باید استفاده کنی تا تکلیفت را انجام بدهی.». معمولا مرد اگر تلاشگر خوبی باشد، در خانم‌ها و زندگی مشترک اعتراض و ایراد و دلخوری وجود نخواهد داشت. معمولاً خانم‌ها و فرزندان همین که شاهد تلاش و زحمت واقعی مرد باشند، دیگر سخت نمی‌گیرند. غر زدن، گلایه‌مندی و توقعات وقتی مطرح میشود که گمان می‌کنند در برنامه‌ریزی پدر یا همسر خانواده خلأیی وجود دارد و خلأها تبدیل میشود به طرح توقعات و مسائلی که ممکن است خدای ناکرده مشکلات بعدی را به وجود بیاورد.لذا در روایات داریم اگر کسی صرفاً به دلیل فقر ازدواج نکند، به خدا سوءظن برده و باید در مورد ایمانش تجدید نظر کند. خداوند حتماً زندگی‌های مشترک را با «رزق من حیث لایحتسب» خودش پشتیبانی می‌کند. پس بنیاد اقتصادی زندگی مشترک باید بر اساس توکل و اعتماد به خدا باشد، مگر در شرایط استثناء که به آنها اشاره خواهم کرد. «خدامیان، ۱۳۹۱: ۶۰-۷۱»
نگرش اقتصادی به مسأله ازدواج نشان می‌دهد بهینگی در تشکیل خانواده در شرایطی تحقق می‌یابد که میزان علاقه مرد به خود و همسرش یکسان باشد تا به تبع آن منابع داخل خانوار به طرز برابر توزیع شود. بر این اساس، هدف مقاله بررسی صحت و اعتبار این موضوع در قالب الگویی نظری و ارائه شواهد تجربی است. این پژوهش که بر اساس مطالعه‌ای میدانی و با استفاده از پرسشنامه و جامعه آماری شامل ۴۱۵ مرد متأهل ساکن شهر تهران اجرا شد، نشان داد بیشتر بودن درآمد زنان، عاملی درجهت نزدیک شدن به بهینگی در ازدواج است؛ اما سن و سطح آموزش آنها اثری متضاد دارد. همچنین تعداد فرزند، میزان مشابه بودن سلایق زوجین و سطح آموزش مردان اثر مثبتی بر نیل به بهینگی دارند. بنابراین، ازدواجی به شرایط بهینگی نزدیک‌تر است که در آن تفوق سطح آموزش مرد بر زن بیشتر باشد، در سنین پایین‌تر اتفاق بیفتد، تعداد فرزندان و درجه تفاهم زوجین بیشتر باشد. «مدرسی، ۱۳۹۰: ۹۸-۱۰۲»
زمانی که جوانی تصمیم به ازدواج میگیرد، خانواده او سعی می‌کنند تا معیارهای خود را به طرق مختلف وارد انتخاب‌های فرزندانشان کنند. خانواده‌ها بر اساس سبک‌های فرزندپروری خودشان اقدام به هدایت می‌کنند. خانواده از دو جهت بر فرزندان تأثیر می گذارد: نخست تأثیری که والدین به لحاظ ژنتیک دارند و فرزندان خصوصیات جسمانی و روانی خویش را از آنان به ارث می برند.از سوی دیگر آنها برای فرزندان محیطی فراهم می کنند تا آنها بتوانند در چنان فضایی به رشد و شکوفایی دست یابند. در نتیجه فرزندان غالباً متأثر از والدین و خانواده خویش هستند و اغلب از رو حیات حاکم بر آن تأثیر پذیرفته اند. لذا با تأمل در فضا و جو خانواده و همچنین در رفتار والدین طرف مقابل میتوان به پیامد اثرات چنین رفتارهایی بر فرزندان پی برد. یکی از آفت های ازدواج جوانان؛ بی شک نشنیدن حرف آنهاست! والدینی که با موضوع ازدواج فرزندان خود دیکتاتورمآبانه رفتار می کنند و حرف حرف خودشان است و می گویند همین است و جز این نیست قطعا مسیری را برای احساس خوشبختی نداشتن در زندگی فرزندشان باز خواهند کرد! به همین دلیل لازم است تا حرف های فرزندان در آستانه ازدواج به خوبی شنیده شود و دلایل عقلی و احساسی آنها را شنیده و اگر نیاز به منطق و راهنمایی داشتند آنها را کمک کنید. «دانشمند، ۱۳۸۳: ۲۳-۳۰»
از مهمترین و آرامش بخش ترین نکات که به یک ازدواج موفق منتهی می شود، آرامش دادن والدین با خوب گوش دادن به فرزندان در مسیر ازدواج است.
از آنجا که فرزندان بخش عمده ای از رفتارهایشان را از کودکی تا جوانی در محیط خانواده فرا می گیرند، لذا نقش خانواده در تسهیل ازدواج جوان بسیار مؤثر است.
فرزندان نوع برخوردهای پدر و مادر را به عنوان الگو، در زندگی آینده شان تکرار می کنند.با توجه به اینکه در حال حاضر یکی از عوامل اصلی اختلافات همسران و از هم پاشیده شدن بنیاد خانواده‌ها، عدم مهارت سازگاری همسران است، آموزش‌های حل تعارض، روانشناسی زن و مرد، ارتباط مؤثر و کدورت زدایی برای سازگاری فرزندان باید اختصاص داده شود.اگر والدین نتوانند استرس و ترس های خود را کنترل کنند ممکن است جوانان تحت تأثیر محیط پراسترس خانواده قرار بگیرند و انتخابی عجولانه و هیجانی و به دور از منطق در انتخاب همسر داشته باشند.غفلت و بی توجهی خانواده ها از مراجعه به مشاور متخصص پیش از ازدواج فرزندانشان باعث انتخاب های غیرکارشناسی و ناهماهنگ و ایجاد خسارت های سنگین مالی و روحی، اجتماعی و معنوی به خانواده ها می شود. «عدالتیان، ۱۳۸۷: ۴۳-۵۰»
از معیارهای مهمی که در امر ازدواج بیش از هر چیزی مد نظر است فرهنگ می باشد اما متاسفانه بسیاری از دختر و پسر ها عشق را ملاک قرار می دهند و هیچ توجهی به سایر ملاک ها ندارند و این باعث می شود مشکلات فراوانی به بار بیاید. در تصمیم گیری ازدواج تعقل و هوشیاری بسیار اهمیت دارد و نباید بر پایه دوستی ها و احساسات خام باشد.اگرچه با گسترش شبکه های اجتماعی و گشت و گذار در شهرهای مختلف یا سفرهای ضروری همچون خدمت سربازی، تحصیل، کار باعث شده است که با فرهنگ های مختلف آشنایی پیدا کنیم اما این بدین معنا نیست که پس با همین شناخت میتوانیم با هر سطح از فرهنگ های گوناگون ازدواجی پایدار داشته باشیم.پیش از هر چیز دیگری فرهنگ روی طرز تفکر ما تاثیر میگذارد و به دنبال آن باور ها و افکار ما را متحول می کند.به عنوان مثال در حوزه ازدواج برخی فرهنگ ها معتقدند که ازدواج پسر ها باید تا ۲۰ سالگی صورت بگیرد در صورتی که فرهنگ دیگری تاکید بسیار زیادی روی ازدواج فامیلی دارد.
نظر اسلام هم فرهنگ را بررسی میکنیم چون یکی از عوامل مهمی که فرهنگ سنجیده میشود باآن دین می باشد که در زندگی آینده زناشویی بسیار مهم است. فرهنگ اسلامی عبارت است از: مجموع اعتقادات، اندیشه‌ها، اخلاقیات، ارزش‌ها، الگوهای رفتاری، سنن، آداب و رسوم و عادت‌هایی که ریشه در قرآن و سنت پیامبر و پیروان راستین آنها دارد. قرآن، اصلی‌ترین منبع فرهنگ اسلامی است که خداوند تبارک و تعالی خود تعهد کرده است آن را حفظ کند. از همین روی، از تحریف مصون مانده و دستخوش هیچ تغییری نگشته است.عادات و افعال پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) سنت و اصوال او نیز که دومین منبع فرهنگ اسلامی محسوب میشود نیز از لحاظ تاریخی روشن است؛ زیرا اقوال و اعمال ایشان را محدثان ثبت کرده‌اند. . «بیستونی،۱۳۸۴: ۱۱۰-۱۱۴»
۴- ویژگی های ظاهری همسر
از آنجا که خانم ها دنبال مردی برای زندگی هستند، ممکن است کسی را انتخاب کنند که از نظر ظاهری پایین تر از آنها باشد و حتی تحقیقات جدید نشان می دهد که ازدواج هایی که در آن زن از نظر ظاهری بهتر از مرد است، بسیار پردوام تر و مثبت تر است.
زوج هایی که جذابیت های ظاهری‌شان به هم شبیه است، شانس بیشتری برای برقراری روابط ممتد و طولانی دارند. هرچند افراد خوش قیافه به نظر ما خواستنی تر می‌آیند،ولی تقریبا همه ما(شاید نه کاملا خودآگاه) احساس می کنیم روابط موفق تری را با فردی که جذابیت فیزیکی همسطح خودمان دارد، تجربه خواهیم کرد. تحقیقات جدیدی به بررسی درک زنها از میزان جذابیت ظاهری خود و همسرانشان، میزان تعهد آنها و افکارشان در خصوص پایان دادن به رابطه پرداخته‌اند. این تحقیقات نشان می دهند اغلب زنهایی که به تعبیر خود رابطه رضایت‌بخشی دارند، جذابیت فیزیکی همسرانشان را همسطح جذابیت فیزیکی خود یا کمی بالاتر ارزیابی می‌کنند. به این پدیده «بالا بردن همسر» یا «توهم مثبت» می‌گویند. مهم تر اینکه زنهایی که خودشان را در مقایسه با همسرانشان جذاب تر می‌یابند، تعهد کمتری از خود نشان داده و در جستجوی یک جایگزین جذاب و پایان دادن به رابطه فعلی شان هستند. به علاوه عمر رابطه زوج هایی که جذابیت ظاهری بسیار متفاوتی دارند نیز کوتاه است، چرا که در طول زمان احساس حسادت در طرف کمتر جذابِ رابطه بیشتر و بیشتر شده و ادامه ارتباط را برای طرفین دشوار می کند. . «مکارم شیرازی، ۱۳۸۸: ۴۳-۵۰»
زیبایی همسر در دین مبین اسلام هم به آن اشاره شده است ولی نه اینکه در اولویت باشد ،و ما به چند روایت دراین باب ذکر میکنیم: «مکارم شیرازی، ۱۳۸۸: ۶۳-۶۵»
۱_امام باقر( مي فرمايند : هر گاه مردي از شما قصد ازدواج داشت از موي دختر سئوال كند چنانچه از رخسارش سئوال مي كند، زيرا مو يكي از دو ركن جمال می باشد.
۲_از پيامبراكرم(ص) روايت شده: اطلبوالخير عند حسان الوجوه خير و خوبي ها را نزد زيبا چهره ها جستجو كنيد.
۳_رسول گرامي اسلام مي فرمايند : كسي كه با زني تنها به خاطر جمالش ازدواج كند خوشايند خود را از او نبيند و كسي كه با زني به خاطر مال و ثروتش ازدواج كند، خدا او را با همان مال واگذارد، بر شما باد به زني كه دين داشته باشد.
۴_پیامبرفرمودند: از گلهاي زيبايي كه در جاهاي متعفن ميرويد بپرهيزيد، سؤال شد كه منظور چيست؟ فرمودند: زن زيبايي كه در خانوادهاي پليدپرورش يافته باشد.
فهمیدن این که چه زمانی وقت ازدواج است مسأله ی مهم و قابل توجهی میباشد. برای ازدواج تنها رسیدن به بلوغ جنسی در پسران و دختران کافی نیست. بلکه باید فرد به بلوغ هیجانی، روانی یا عاطفی نیز برسد. منظور از بلوغ روانی این است که نگاه به زندگی فرد با یک کودک یا نوجوان تغییر کند و این چیزی نیست که خود فرد متوجه آن شود و بیشتر اطرافیان او متوجه این تغییر رفتار می‌شوند. از جمله ویژگی‌ها و مشخصه‌های بلوغ عاطفی، هیجانی و اجتماعی میتوان به موارد زیر اشاره داشت: «بیستونی،۱۳۸۴: ۹۳-۹۸»
بنابراین می توان گفت از معیارهای مناسب برای ازدواج میزان زیادی ،بلوغ شخص می در ابعاد گوناگون باشد
از حق مسلّم هر دختر و پسری است که افراد مورد نظرشان را زیر ذرّه بین تحقیق قرار داده و آنان را بشناسند، و شناخت همسر بایست از نظر تدین، تقوی، صداقت، امانت، دانش، اخلاق و وضعیت زندگی باشد و چه بسا جوانانی که توجه به زیبایی سر و صورت، مدل کفش و لباس، پول، خانه و ماشین همسر دارند و به فراتر از آن توجه ندارند که گاهی به مصیبت‌های ناگواری گرفتار می‌شوند،بنابراین اسلام که دین جامعی است به معیارهای ارزشی عنایت ویژه ای دارد و فقط به معیارهای عادی یاشهوانی نظر ندارد اینکه امور جنسی هم در ازدواج بسیار مهم بوده ولی اسلام فقط به این امور محدود نمیشود و ورای این امور را در ازدواج به آنها پرداخته است. از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم روایت شده است: «با زن به خاطر چهار چیز ازدواج میشود: مال و ثروتش، زیبائیش، دینداریش و نسب و خانواده اش و تو با زنان متدین ازدواج کن در هر شرایطی تحقیق برای ازدواج، ضروری است و نباید برای چنین امر مهمی فقط به ظاهرفرد یا ویژگی‌های خانوادگی او اکتفا کرد. وهمان قدر که احتمال ازدواج ناموفق بالا رفته است، ضرورت تحقیق و دقت هم بیشتر شده است. «ری شهری،۱۳۸۷: ۲۰۱-۲۰۹»
وتحقیق را به دو صورت میتوان انجام داد :
۱_تحقیق اولیه که به صورت مختصر میباشد و همان ابتدای آشنایی انجام میگیرد.
۲_تحقیق اصلی که بعداز جلسات خواستگاری وگفتگوی بین دختر پسر انجام میگیرد.واین تحقیق مرحله ی دوم در زمانی است که دوطرف تاحدودی شرایط یکدیگر را پذیرفته آمد. «ری شهری،۱۳۸۷: ۲۱۰»
یکی از مهمترین برنامه‌های تحقیقی این است که انسان به پزشک مراجعه کند تا گروه خونی زوجین مورد ارزیابی قرار بگیرد و از این نظر مشکلی وجود نداشته باشد و نیز باید تحقیق کند که همسر به مرض‌هایی بد عنوان (خوره، پیسی) مبتلا نباشد و همچنان به امراض لاعلاج، صعب العلاج و مُزمن همانند سرطان، سل، ایدز و… گرفتار نباشد.در این باره توجه بیشتر لازم است که طرفین باید بااحتیاط و ظرافت عمل کنند تا بهتر از مواهب الهی بهره ببرند و فرزندان سالم به بار آورند. «سروری،۱۳۸۱: ۱۱۰-۱۱۷»
برخی از ارزیابی های پزشکی عبارتند:
هدف از معاینه بدنی تعیین تناسب و سلامت زن و شوهر قبل از ازدواج است. وجود بیماری ها یا استعداد ابتلا به آنها می تواند پویایی زن و شوهر را تغییر داده و بر روابط تأثیر بگذارد. اگر زوجین تمایل به بچه دار شدن دارند ، باید توانایی آنها در داشتن یک زندگی جنسی سالم و مولد ارزیابی شود. «سروری،۱۳۸۱: ۱۲۰»
هر ارزیابی پزشکی یک مرحله قبلی دارد: تجزیه و تحلیل کردن. پزشک در مورد عادت ها ، بیماری های قبلی ، آلرژی ها ، جراحی ها یا بیماری های مزمن کند.همچنین سابقه آسیب شناسی خانواده به منظور تعیین استعداد ابتلا به بیماری هایی مانند دیابت یا بیماری های قلبی ارزیابی خواهد شد. «سروری،۱۳۸۱: ۱۲۱»
این ارزیابی سیستماتیک است که توسط دستگاهها و سیستمها سازماندهی شده است. نتایج این معاینه سلامت و تناسب اندام را برای زندگی زناشویی تعیین می کند. وجود بیماری های ناشناخته برای بیمار یا زمینه ابتلا به آنها می تواند از این ارزیابی حاصل شود. «سروری،۱۳۸۱: ۱۲۲»
تصمیم برای راه اندازی خانه تصمیمی آگاهانه و با رضایت متقابل است. علاوه بر این ، زوجین باید از سازگاری و وضعیت روانی-عاطفی خود اطمینان حاصل کنند. هدف از معاینه ذهنی بررسی سلامت روانشناختی یا روانی زوجین است. این معاینه همچنین ممکن است اختلالات روانپزشکی را که مانع پیوند زناشویی است ، نشان دهد. «سروری،۱۳۸۱: ۱۲۴»
تستهای آزمایشگاهی تشخیصی اجباری برای بیماری های عفوفنتی اغلب مهمترین قسمت ارزیابی قبل از ازدواج هستند. طبق قانون بسیاری از کشورها ، آزمایش نی-مسری لازم است.آزمایشات تعیین گروه خونی و Rh در زمان پیوند زناشویی از اهمیت حیاتی برخوردار است و اغلب لازم است. «سروری،۱۳۸۱: ۱۲۹»
در يـك بعـد كلـي مي توان گفت انسان ها، تفاوت هاي بسیاري با يكديگر دارند كـه دلايـل شـان نیـز متـنوع و متعدد است.اما تفاوت هاي بین دختروپسر، تفاوت هـاي عمـده اي اسـت . برخي از اين تفاوت ها، ريشه در عوامل فیزيولوژيكي و زیستی و بعضی تأثیرگرفته از محیط زندگی آنها میباشد. «خدامیان، ۱۳۹۱: ۶۵-۷۱»
ايـن تفـاوت ھـا را كـه معمـولاً شديد و قابل تعمق است، مي توان درازدواج و زندگي مشترك به وضوح احساس كرد، از جمله اين كه: ديدگاه زنان و مردان نسبت به ارتباط و مسائل جنسي كاملاً متفاوت است ايـن تفـاوت كـه در واقـع ريـشه زيـستي دارد، مھمترين اختلاف آنان در ارتباط بارابطه جنسی است. ايـن رابطـه در زنـان بـا عواطـف مثـبت و احساسات گره خــورده اســت در حالــي كــه ارتــباط جنــسي در مــردها، بیــشتر جنــبه هـا ی فیـزيولوژيك دارد و بیـشتر ارضاي يك غريزه به حساب مي آِيد. ديگر آن كه جنبه هاي عاطفي اين احساس در مردها، بسیار كمتر از آن احساسي است كه درزن ها وجـود دارد . ايـن تفـاوت هـا و يـا عـدم آگاهي از آنها، گاهي موجب سوءتفاھم و بر هم خوردن روابط میان مرد و همسرش مي شود. «خدامیان، ۱۳۹۱: ۷۵-۸۰»
استقلال براي مردان اھمیت بسیاري دارد. اسـتقلال مردها از موارد قابل توجه در زندگي مشترك است . چون آنها مايلند ومـي خواهـند در مـورد مـسائل مالـيو معاملات و ساير موارد مشابه، مستقل عمل کنند.مخالفت همسر يا عدم توجه وي به اين نكته، مي تواند مشكلات وموانعـي در زندگـي مـشترك ايجـاد کـند زيـرا مرد تصور مي کند كه به احساس استقلالش، لطمه خورده است. «خدامیان، ۱۳۹۱: ۶۸-۷۵»
زنان مي خواھند مورد حمايت باشند و به اين حمايت اھمیت مي دھندچنانچه زن حس كند از طرف همسرش مورد بي توجهي و بي مسئولیتي قرارگـرفته، به شدت آزرده مي شود و واكنش هاي عاطفي شديد نشان مي دهد .زيـرا آنچـه بـراي زنها ھم ت دارد، آن است كه حس كنند ھمسرشان به آنان احترام مي گذارد و به سلامت وعقیده و … آنان اهمیت مي دهد«مدرسی، ۱۳۹۰: ۳۵-۴۳»
مديريت خانه براي مردها بسیار مهم است بـا مـراجعه بـه فـرهنگ هاي مختلف موجود در جوامع گوناگون، خواهیم ديد كه «مرد» به عنوان قدرت اول خانواده، شناخته شده اس ت كه البته اين مسئله را بايـد جـداي از تبعـیض ھـاي جنسي میان زن و مرد، به حساب آورد . در خانواده ھايـي كـه زن بـدون نظرخواھي و مشورت همسرش درباره مسائل خانوادگي تـصمیمي اتخاذ مي نمايد، يا اين كه قدرت اول خانواده است، معمولاً مشكلات گوناگـون زيـادي مـشاهده مـي شـود كه آسیب ديدگي احساس مرد از خود را مـي توان يكي از اين ناراحتيها دانست . البته اين كه مرد، قدرت اول خانواده باشـد بـدان معنا نیست كه مرد، در يك نقش ديكتاتوري ظاھر شود بلكه منظور از اين مسئله، مديريتي است كه بايد بر عهده مرد قرار بگیرد. «مدرسی، ۱۳۹۰: ۷۵-۸۳»
صحبت كردن و ارتباطات اجتماعي براي زنان مهم است زن ها با دور هم جمع شدن و صحبت كردن، بسیاري از نگراني ھا، استرس ها و ناراحتي ھاي خود را تعديل وتخلیه مي نمايند . تمايل به ارتباطات اجتماعي و حـرف زدن در زنـان بیـشتر از مردان است . به ھمین دلیل چنانچه درك و آگاھي زن و مـرد، نـسبت بـه ايـن خـصوصیت ضـعیف باشـد، مطمئـناً آنان را دچار سوء تفاھمات جدي در زندگي مشترك خواهد نمود. «مدرسی، ۱۳۹۰: ۸۵-۸۹»
نگاه مردان به مسائل، كلي تر است مـردها معمـولاً وارد جـزئیات و نكـات ظـريف نمـي شوند، در حالي كه زن ها به عمـق مـسائل و اجـزاء ريـز در ارتباطات و ديگر موارد، توجه زيادي دارند . معمولاً ايـن خصوصیات زن و مرد، موجب مي شود زن تصور كند مرد در باره بسیاري از مـسائل بـي دقـت و بـدون تـوجه اسـت و مرد نیز ھمسرش را فردي حساس و ريـزبین بداند كه ھمیشه ذهن خود را براي موارد و مسائل پیش پا افتاده و كم اهمیت، درگیر و مشغول مي سازد. «مدرسی، ۱۳۹۰: ۵۶-۵۷»
مانع سن گاهی در پایین بودن خود را نشان میدهدوکاهی در بالا بودن. به صرف پایین بودن سن برای ازدواج جوانان نمی تواند مانعی محسوب شود این امر درصورتی است که فرد از شد عقلانی بالایی برخوردار باشد. (بانکی پور،۱۳۹۰: ۱۸۵-۱۸۹)
ازجمله مزایای پایین بودن سن ازدواج:انعطاف پذیری،گذشت ونشاط روحی بیشترین همراه توقعات پایین تر و همین طور آسیب پذیری کمتر خواهد بود.و حتی گاهی پایین بودن سن فرد(به خصوص دختران) نه تنها مانعی محسوب نمی شود بلکه باعث همراه شدن و تاثیر پذیری بیشتراو ازهمسرخواهد ودرآرامش زندگی کوثر خواهد بود.
اگرچه نمی‌توان درباره عدد دقیق فاصله سنی زوجین و نقش آن در موفقیت و شکست زندگی زناشویی قانون یکسانی برای همه افراد صادر کرد، اما یقینا تناسب سنی از جمله موازین زیربنایی و اساسی در ازدواج است که بی توجهی به آن، زمینه ساز بسیاری از کج خلقی‌ها و ناسازگاری‌ها در زندگی زناشویی خواهد شد.اگرچه هنوز مساله بزرگ بودن زن از مرد چه از نظر فرهنگی و چه از نظر اجتماعی در جامعه ما پذیرفته شده نیست، اما نمی‌توانیم برای همه افراد، نسخه‌های واحد و یکسانی بپیچیم. کسانی که مخالف بزرگ‌تر بودن زن هستند معمولا دلایل زیر را برمی شمارند: ترس از اینکه این ازدواج‌ها بعد از مدت کوتاهی با شکست مواجه شود؛ به ویژه اگر این ازدواج به خاطر موقعیت مادی زن صورت گرفته باشد، همیشه مورد توجه است. زنی که چند سال بزرگ‌تر باشد، معمولا انتظار دارد همسرش هم همانند او فکر کند و مسائل را بسنجد، ولی وقتی با چیزی غیر از این مواجه میشود، این فاصله را بیشتر درک می‌کند. (بانکی پور،۱۳۹۰: ۱۴۵-۱۵۹)
یکی از معیارهای انتخاب همسر، هماهنگی و تناسب بین زوجین از نظر فاصله سنی است. به هر حال افرادی که در محدوده سنی نزدیک هم باشند، تجربه‌ها و خاطره‌های یکسانی دارند و پیش‌زمینه فرهنگی مشابهی برای درک کردن هم خواهند داشت. از این رو، یکی از مهمترین معیارهای انتخاب همسر هماهنگی و تناسب بین زوجین از نظر فاصله سنی است.درست است که تفاوت سنی بالا همیشه مطلوب نیست، اما عوامل مختلفی روی رضایت زناشویی یک زوج تأثیر میگذارد. برای مثال ممکن است زوجی که با وجود تفاوت سنی زیاد، شباهت‌های شخصیتی زیادی با یکدیگر دارند و یا به پختگی و رشد فردی قابل توجهی رسیده‌اند، بتوانند در کنار هم خوشحال و راضی زندگی کنند(بانکی پور،۱۳۹۰: ۱۰۵-۱۱۹)
در مورد رفع مانع سربازی پسرانی که تحصیلات دانشگاهی دارند مشکل خاصی جهت سربازی ندارند,چراکه میشودبعدازپایان تحصیلات در قالب تعهدهایی که همراه با انجام شغلشان است،خدمت سربازی را انجام داده بدون اینکه وقفه ای درزندیگیشان بوجود بیاید. فرار از سربازی هم نه تنها اینکه مشکل را حل نمی کنند بلکه در آینده برمشکلات شخص می افزاید؛چه بسا اگر قصد خروج از کشور داشته باشد،یابخواهد در جایی مشغول به کارشود و…. ارائه ی کارت پایان خدمت لازم است.ودرصورتی که پسر احساس ازدواج نمی کنند بهتر است ازدواج رابه بعداز سربازی رفتن موکول کند،وبااگر قبل از رفتن به سربازی قصد ازدواج دارد بهتر است این موضوع را با خانواده ی دختر مطرح کند و عنوان کند ممکن است که در شهری دور مشغول خدمت شودتاآنها که منظور خانواده ی دختر می‌باشند با آگاهی کامل تصمیم گیری کنند(بانکی پور،۱۳۹۰: ۹۸-۱۰۰)
امکان دارد برخی از محدودیت ها برای شخص سرباز پیدا شود که شایسته است برای خانوادۀ دختر توضیح داده شود. همچنین امروزه این قانون وجود دارد که اگر شخص متأهلی به خدمت سربازی برود، می تواند در شهر خود خدمت کرده و از مزایایی چون مرخصی بیشتر استفاده کند. شما با تحقیقی در این زمینه می توانید نسبت به آینده خود برنامه ریزی بهتری داشته باشد(بانکی پور،۱۳۹۰: ۸۷)
قطعاً یکی از عوامل بالارفتن سن ازدواج و یکی از فاکتورهای اصلی کاهش زاد و ولد در کشور و همچنین معضلات اجتماعی و خاصه اقتصادی، بحث خدمت سربازی در شرایط فعلی است چراکه هیچ‌گاه به صورت جدی به این مساله توجه نشده که ساختار، شکل و محتوای خدمت سربازی باید با گذشت زمان و تحولات روز تغییر کند. به عنوان نمونه این قاعده که پسران۱۸ تا ۲۰ ساله باید تحت قوانینی خاص برای انجام خدمت سربازی عازم پادگان‌ها شوند باعث شده تا وقفه و سکته‌ای ۲ ساله در روند حرکت حیات اجتماعی این پسران جوان شکل بگیرد و این امکان بوجود آید که دختران جوان بدون هیچ مانعی تحصیلات خود را ادامه دهند و با سرعت بیشتری زندگی اجتماعی خود را شکل دهند. لذا پیشی‌گرفتن تعداد دانشجویان دختر نسبت به پسران در ۱۲ سال گذشته شاهدی بر این مانع تراشی خدمت سربازی برای پسران جوان است(بانکی پور،۱۳۹۰: ۷۰)
یکی از آثار روانشناختی ازدواج، دست یابی به آرامش درونی و امنیت اجتماعی زن و شوهر است که در سایه برقراری روابط عاطفی بسیار نزدیک آنها به دست می آید.
نقش روابط زن و شوهر در آرامش یکدیگر وقتی بیشتر آشکار می شود که آسیب تأخیر ازدواج و آسیب های روابط ناهنجار را مشاهده کنیم، البته برای ایجاد فضای آرامش و اعتماد، باید زن و شوهر و اطرافیان بیشترین همکاری و گذشت را داشته باشند و همگی بدانند در میان حوادث استرس زا، شدیدترین استرس ها در اثر از هم گسیختگی روابط خانوادگی پدید می آید، به طوری که از دست دادن همسر و زندگی جدا از یکدیگر ۳۵تا بیش از ۸۰ درجه تنیدگی[ تنیدگی؛ یعنی، اضطراب، گرفتاری، تنش های روانی و روحی و ناراحتی شدید.] به دنبال دارد. ویکی از عوامل ایجاد اختلاف و ناسازگاری و به دنبال آن نبود آرامش در زندگی این است که متأسفانه گاه افراد از مسایلی که باید قبل از ازدواج نسبت بدان حساس باشند غفلت نموده و با ورود به زندگی مشترک ناهمگونی ها برایشان نمود پیدا می کند! به همین دلیل دختر و پسر می بایست در بررسی ملاک های گزینش همسر، ملاک های جسمانی، روانشناختی، اقتصادی، اجتماعی و خانوادگی طرفین را مدّنظر قرار دهند تا همتای مناسب خود را برای یک عمر زندگی برگزینند.
این مطلب بدون برچسب می باشد.
تمامی حقوق این سایت برای بنیاد علمی فرهنگی هاد محفوظ است.
