بسم الله الرحمن الرحیم

کد مطلب:۹۵/۸۷/۱۲۲

معنای برتری انسان از تمام موجودات حتی ملائکه مربوط به انسان‌هایی مثل اهل بیت علیهم‌السلام است؛ نه این‌که هر انسانی از ملائکه برتر باشد. یکی از ملائکه حضرت جبرائیل است که رسول و فرستاده پروردگار است؛ همان‌طور که در قرآن آمده است:

قالَ إِنَّما أَنَا رَسُولُ رَبِّكِ لِأَهَبَ‏ لَكِ غُلاماً زَكِيًّا؛[۱]

گفت: من فرستاده پروردگار هستم، [آمده‏ام] تا پسر پاكيزه‏اى به تو ببخشم.

حضرت جبرائیل به ندرت سراغ انبیاء می‌آمد. در روایتی نقل شده است:

زمانی که جبرائيل آيه «آلْآنَ وَ قَدْ عَصَيْتَ‏ قَبْلُ وَ كُنْتَ مِنَ الْمُفْسِدين‏»[۲] را بر رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم نازل کرد، خیلی خوشحال بود. رسول خدا فرمودند: «ای جبرئیل هرگاه تو را می‌دیدم، حزنی در چهره‌ات نمایان بود. الآن چه شده است که خوشحال هستی؟» عرض كرد: «يا رسول الله! لحظه آخر كه فرعون در حال غرق ‌شدن بود و هیچ راه دیگری نداشت، گفت: «آمَنْتُ‏ أَنَّهُ لا إِلهَ إِلاَّ الَّذي آمَنَتْ‏ بِهِ بَنُوا إِسْرائيل‏».[۳] من مقداري گل و لاي برداشتم و به دهان او زدم و گفتم:

آلْآنَ وَ قَدْ عَصَيْتَ‏ قَبْلُ وَ كُنْتَ مِنَ الْمُفْسِدين؛[۴]

حالا ايمان آوردى؟! در حالى كه قبلا نافرمانى كردى و از مفسدان بودى؟

آن روزي كه آن حرف را زدم تا الآن كه به صورت آيه بر شما نازل شده است، نگران بودم كه خداوند به من بگويد: چرا تو چنين حرفي را به فرعون زدي؟ اما الآن كه به صورت آيه براي شما نازل شد، خوشحال شدم كه خداوند آن كار من را تأييد كرده است».[۵]

این کاری که حضرت جبرائیل انجام داده، فقط انگیزه توحیدی داشته است؛ اما سال‌ها نگران است که مبادا خداوند متعال او را سرزنش کند؛ کسی که در شب‌های قدر، رابط بین ولی کامل و حق‌تعالی است.

اميرالمؤمنين علیه‌السلام درباره فرشتگان الهی فرمایشاتی بسیار عجیب و شگفت‌انگیزی دارند.[۶]

با این اوصاف که برای ملائکه الهی ذکر شد، آیا می‌توان گفت: همه انسان‌ها از ملائکه برترند؟ معلوم است که مراد از برتری انسان نسبت به ملائکه همه انسان‌ها نیستند؛ چرا که در بعضی آیات قرآن، انسان را از حیوانات نیز پست‌تر معرفی کرده و می‌فرماید:

أُولئِكَ كَالْأَنْعامِ بَلْ‏ هُمْ‏ أَضَل؛‏[۷]

آنها همچون چارپايانند؛ بلكه گمراه‏تر از اينان‏.

——————————————————————————————————————–

[۱]. سوره مریم، آیه۱۹٫

[۲]. حالا ايمان آوردى؟! در حالى كه قبلا نافرمانى كردى و از مفسدان بودى؟ (سوره یونس، آیه ۹۱)

[۳]. ايمان آوردم كه خدايى نيست مگر آن كه فرزندان اسرائيل به او ايمان آوردند. (سوره یونس، آیه ۹۰)

[۴]. سوره یونس، آیه ۹۱٫

[۵]. تفسير القمي، ج‏۱، ص۳۱۶٫

[۶]. التوحيد (للصدوق)، ص۲۷۸٫

[۷]. سوره اعراف، آیه ۱۷۹٫