کد مطلب   : ۹/ ۸۵/ ۹۴

جامعه امروزي دچار مشكلات بسیاري است. زندگي ماشيني آن قدر بر مردم ضرر وارد کرده که تاب و توان آنها کم شده و روح حيواني يا قواي انساني آنها به ضعف کشیده شده است. همیشه بيماری، ضعف و بي‌حالي بر ما غلبه می‌کند. با افراط و تفریط‌هایی که داریم، خود را عقب می‌اندازیم. شما نگاه كنيد، اصحاب اميرالمؤمنين علیه‌السلام برای مقابله با دشمن، به سرعت آماده جنگ مي‌شدند؛ چادرها را برپا کرده و ابزار و سلاح‌هاي سنگين همراهشان بود. مدتهاي طولاني در بيابان به حداقل غذا بسنده می‌کردند. عبادات نيمه‌شب آنها ترك نمی‌شد. چه سختي‌هايي در آن گرما و با آن لباسهاي سنگين، تحمل می‌کردند؛ ولي در برابر همه این مشکلات، مقاوم بودند؛ زیرا به يك زندگي ماشيني، بدهكار نبودند؛ بلکه توان‌ و قدرت آنها بسیار زیاد بود.

 مردم در فصل تابستان، روزه‌شان را هم نمی‌توانند بگيرند؛ اما در گذشته نه چندان دور، افراد اين قدر قوي بودند كه تابستان، با آن روز‌هاي بلند، روزه می‌گرفتند و در آن گرما به کشاورزی هم مشغول می‌شدند. آنها که مقداری ضعیف‌تر بودند، یک كوزه‌ کوچک آب، همراه خود به مسجد مي‌آوردند و بعد از نماز جماعت مغرب و عشا، کمی از آن آب خنك را می‌نوشیدند.

اما در این زمان، آسایشی که برای انسان وجود دارد، اگر مقداری از آن آسایش کم شود یا تغییر کند، انسان، عقب افتاده و از مقصد دور می شود؛ يعني نيرويي به عنوان ذخیره ندارد تا از آن نیرو هنگام بروز مشکلات استفاده کند. انسان دو روز، روزه مي‌گيرد؛ اما نزدیک مغرب، قوه غضبيه او خودش را نشان مي‌دهد؛ به طوری که با هيچ كسي تحمل رويارويي ندارد؛ فكر مي‌كند پسر خداست و بايد همه مردم در مقابل او خاضع باشند و یا قواي شهوي‌اش زياد مي‌شود؛ در حالی که روزه، شهوت را باید کم کند.

اين‌ها ضعف‌هايي است كه بر اثر افراط و تفريط‌ها بر ما غلبه کرده است. ما نتوانسته‌ايم با بدني سالم، روحي سالم و قوايي سالم، وظایف عبادي خود را در حد استاندارد انجام دهیم؛ در حالي كه بني آدم مي‌توانند بسیار قوي‌تر از اين حرفها باشند.

اكثر مشكلات ما مشكلاتي است كه خودمان ايجاد كرده‌ايم. بايد انساني سالم در ابعاد و زواياي جسمانی، روحاني و رواني طي طريق كند؛ در بخش صفات، به اعتدال برسد، خدا را بهتر پرستش كند و بهتر بشناسد.

خداوند متعال در قرآن کریم مي‌فرمايد:

إِنَّما يَتَذَكَّرُ أُولُوا الْأَلْباب‌[۱]

همان طور که نزول وحی، مقدماتی از قبیل عقل سالم، بدن سالم و روح سالم می‌خواهد، صاحب عقل سليم شدن و الهام هم مقدماتي را مي‌طلبد. الهامي كه به دل اوليا مي‌شود، طبق قاعده ‌است. اگر يك زاويه از قواي نفساني، بدون حساب، با دیگر قوا ارتباط پیدا کند، معادلات به هم می‌خورد. آثار خواب معلوم است. شخص خوابهايي مي‌بيند؛ ولي بعد مي‌بيند خبری از آثار آن نیست. نفس، انتقال غلط مي‌دهد؛ مانند يك كامپيوتر که همه اجزای سخت‌افزاری و هر سيمي باید دقيق سر جاي خودش قرار بگيرد، تا بتواند خوب سرویس دهد.

اطلاعات سماوات را به كسي كه دچار گرفتاري‌ها و بيماري‌هاي روحي و رواني باشد، نمي‌دهند. بايد افرادي سالم باشند؛ منتهي از سلامت در جسم، شروع مي‌شود؛ بعد سلامت در روح و روان و اخلاق. این گونه است که انسان شروع می‌کند به حرکت کردن به سمت اعتدال و سلامت.

اهمیت این مطلب با مراجعه به روایاتی که در مورد اهمیت صحت جسم است، روشن‌تر می‌شود. امیرالمؤمنین علیه‌السلام در روایتی فرمودند:

صِحَّةُ الْأَجْسَامِ مِنْ أَهْنَإِ الْأَقْسَام؛[۲]

سلامت جسم از گواراترین بهره‌هاست.

[۱]. . سوره رعد: ۱۹

[۲] . غرر الحكم و درر الكلم، ص: ۴۱۸