بسمه تعالی

کد مطلب:۹۶/۸۶/۱۶۸

۱٫     دعای علوی مصری

يكى‏ از دعاهای عجیب و مهم، دعاى علوى مصرى است. جریان این دعا چنین بوده که یک نفر از حاکم مصر به مشاهد مشرفه ائمه عليهم‌السلام در عراق پناه می‌برد. پانزده شبانه‌روز دعا و تضرع می‌کند تا این‌که امام زمان عليه‌السلام را بین خواب و بیداری می‌بیند. حضرت این دعا را به او تعلیم می‌دهند و پنج شب متوالی این دعا را برایش می‌خوانند تا این‌که آن را حفظ می‌کند و مشکلش برطرف می‌شود.[۱]

سير این دعا منطقى است و چينش بسیار عجيبى دارد. در ابتدای دعا جريان فرعون را مطرح مى‏ كند:

رَبِ‏ هَذَا فِرْعَوْنُ‏ ذُو الْأَوْتَادِ مَعَ‏ عِنَادِهِ‏ وَ كُفْرِهِ وَ عُتُوِّهِ وَ إِذْعَانِهِ الرُّبُوبِيَّةَ لِنَفْسِهِ وَ عِلْمِكَ بِأَنَّهُ لَا يَتُوبُ وَ لَا يَرْجِعُ وَ لَا يَئُوبُ وَ لَا يُؤْمِنُ وَ لَا يَخْشَعُ اسْتَجَبْتَ لَهُ دُعَاءَهُ وَ أَعْطَيْتَهُ سُؤْلَهُ كَرَماً مِنْكَ وَ جُوداً وَ قِلَّةَ مِقْدَارٍ لِمَا سَأَلَكَ عِنْدَك؛[۲]

اى پروردگار من آن فرعون كه صاحب قوّت بود با وجود دشمنى او و كفر او و سركشى او و ادعای خدائى کردن براى خود و با وجود دانستن تو به اينكه او توبه نمى‏كند و بر نمى‏گردد و ايمان نمى‏آورد [و بازگشت نمى‏كند] و فروتنى نمى‏كند، دعاى او را اجابت نمودى و مطلب او را به او بخشيدى از روى كرم از جانب خود و بخشش خود و از جهت كمى مرتبه آنچه سؤال كرده بود از تو در نزد تو.

بعد، انبيا را يكى ‏يكى ذکر می‌کند. وقتی انسان حال ندارد، اگر نیمی از اين دعا را بخواند و نيمی را وقت ديگر، اشکالی ندارد؛ چون طولانی است. اگر انسان بتواند تمام دعا را بخواند، خوب است؛ مخصوصا براى بعضی امور؛ مثلا كسى که از حالات بد نفس، عاجز شده این دعا را بخواند. خلاصه با يك نيت مشخص و برای رفع مشکلش این دعا را بخواند.

در ادامه دعا این‌گونه آمده است:

إِلَهِي وَ إِنِّي أَنَا أَدْعُوكَ وَ أَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ الَّذِي دَعَاكَ بِهِ صَفْوَتُكَ أَبُونَا آدَمُ عَلَيْهِ السَّلَامُ وَ هُوَ مُسِي‏ءٌ ظَالِمٌ حِينَ أَصَابَ الْخَطِيئَةَ فَغَفَرْتَ لَهُ خَطِيئَتَهُ وَ تُبْتَ عَلَيْهِ وَ اسْتَجَبْتَ لَهُ دَعْوَتَهُ وَ كُنْتَ مِنْهُ قَرِيباً يَا قَرِيبُ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تَغْفِرَ لِي خَطِيئَتِي وَ تَرْضَى عَنِّي فَإِنْ لَمْ تَرْضَ عَنِّي فَاعْفُ عَنِّي فَإِنِّي مُسِي‏ءٌ ظَالِمٌ خَاطِئٌ عَاصٍ وَ قَدْ يَعْفُو السَّيِّدُ عَنْ عَبْدِهِ وَ لَيْسَ بِرَاضٍ عَنْهُ وَ أَنْ تُرْضِيَ عَنِّي خَلْقَكَ وَ تُمِيطَ عَنِّي حَقَّكَ؛

اى خداوند من و بدرستى كه من مى ‏خوانم ترا و سؤال مى‏ كنم ترا به حق نامت كه خوانده است ترا به آن نام برگزيده تو كه پدر ما آدم است‏ كه بر او درود باد و حال آنكه گناه كار و ستم‏كننده بود بر خود در هنگامى كه رسيده بود به گناه‏ پس آمرزيدى تو براى او گناه او را و قبول كردى تو توبه او را و برآوردى تو براى او حاجت او را و بودى تو به او نزديك اى نزديك به همه كس آنكه رحمت فرستى‏ بر محمّد و بر آل محمّد و آنكه بيامرزى براى من گناه مرا و خشنود گردى از من پس اگر خشنود نگردى از من پس درگذر از گناه من پس بدرستى كه من بدكننده‏ام و ستم نماينده و گناه‏كار و نافرمان بردارم و به تحقيق كه در مى‏گذرد آقا از بنده خود و حال آنكه نيست خشنود از او و آنكه خشنود گردانى از من آفريدگان خود را و ساقط كنى از من حقّ خود را.

اين دعاى خوبى است. یکی از دعاهايى است كه مى ‏توان گفت احتياج به سند ندارد، و انسان به صورت تجربى احساس مى‏ كند كه حقیقتی دارد.

اگر انسان اين‌گونه دعا كند و يكى‌يكى انبياء را ذکر نماید؛ بعد يكى ‏يكى معاصی خود را نام ببرد و توبه و استغفار كند و بر محمد و آل محمد عليهم‌السلام صلوات بفرستد، در باز مى ‏شود.

۲٫     دعای ذخیره 

دعایی است به نام ذخیره که درباره این دعا روایت شده است:

لِكُلِّ أَهْلِ بَيْتٍ ذَخِيرَةٌ وَ ذَخِيرَتُنَا هَذَا الدُّعَاءُ؛^[۳]

برای هر اهل بیتی ذخیره‌ای است، و ذخیره ما این دعاست.

این دعا چینش عجیبی دارد. گاهى با يكى از اين ادعیه که از اهل بیت علیهم‌السلام نقل شده، عناياتى خاص به انسان مى‏ شود.

۳٫     دعای سمات 

یکی از ادعیه عجیب، دعای سمات[۴] است که برای عصرهای جمعه سفارش شده است. در روایت آمده است: این دعا را به برخی افراد نااهل از جمله کودکان و منافقان ندهید.[۵]

۴٫     دعای عبرات 

دعایی است به نام دعای عبرات[۶] که در مهج الدعوات، بحارالانوار و نجم الثاقب نقل کرده‌اند.[۷]

بعضى اوقات که انسان از دست خودش خسته مى‏ شود و مى‏ خواهد با خدا حرف بزند، مناسب است این دعا را بخواند.

۵٫      دعای شیخ

دعایی است به نام شيخ كه محتوایش ضعف و ناله و گريه است. ابتدای دعا این‌گونه است:

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ‏ اللَّهُمَّ إِنَّ نَضْرَةَ شَبَابِي‏ قَدْ مَضَتْ‏ وَ زَهْرَتَهُ قَدِ انْقَضَتْ وَ مَنَافِعَهُ وَ مَحَاسِنَهُ قَدْ تَوَلَّتْ وَ أَرَى النَّقْصَ فِي قُوَايَ بَادِياً وَ بَدَنِي مُخْتَلِفاً وَاهِياً وَ حِرْصِي مُتَزَايِداً نَامِياً وَ قَلْبِي عَمَّا يَعْنِيهِ سَاهِياً لَاهِيا … [۸]

———————————————————————————————————————————————————

[۱]. مهج الدعوات، ص۲۸۰٫

[۲]. همان، ص۲۸۱٫

[۳]. رُوِيَ عَنْهُمْ علیهم السلام:‏ أَنَّهُ لِكُلِّ أَهْلِ بَيْتٍ ذَخِيرَةٌ وَ ذَخِيرَتُنَا هَذَا الدُّعَاءُ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ يَا مَنْ هُوَ هُوَ وَ لَيْسَ شَيْ‏ءٌ كَهُوَ إِلَّا هُوَ يَا مَنْ لَا يَعْلَمُ مَا هُوَ إِلَّا هُوَ يَا مَنْ لَا يُعْجِزُهُ شَيْ‏ءٌ وَ لَا يَعْتَاضُ عَلَيْهِ شَيْ‏ءٌ وَ خَالِقُ كُلِّ شَيْ‏ءٍ وَ مُدَبِّرُ كُلِّ شَيْ‏ءٍ وَ مَنْ فِي قَبْضَتِهِ كُلُّ شَيْ‏ءٍ الْقَاهِرُ لِكُلِّ شَيْ‏ءٍ وَ الْقَادِرُ عَلَى كُلِّ شَيْ‏ءٍ قَمَعَ الْجَبَابِرَةَ بِبَأْسِهِ وَ اسْتَعْبَدَ الْخَلْقَ بِسُلْطَانِهِ أَنْتَ الَّذِي خَشَعَ لَكَ كُلُّ نَاصِيَةٍ وَ أَذْعَنَتْ لِرُبُوبِيَّتِكَ كُلُّ نَفْسٍ دَانِيَةٍ وَ قَاصِيَةٍ تَعْلَمُ السِّرَّ وَ النَّجْوَى وَ مَا هُوَ مِنْ كُلِّ شَيْ‏ءٍ أَخْفَى يَا مَنْ يَعْلَمُ لَحَظَاتِ الْجُفُونِ وَ مَا تُخْفِيهِ الْقُلُوبُ مِنْ غَامِضِ الْمَكْنُونِ يَا مَنْ يَعْلَمُ مَا كَانَ وَ مَا يَكُونُ يَا مَنْ بِيَدِهِ مَلَكُوتُ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ يَا بَدِيعَ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ يَا مَنْ بِيَدِهِ مَلَكُوتُ كُلِّ شَيْ‏ءٍ وَ هُوَ يُجِيرُ وَ لا يُجارُ عَلَيْهِ‏ أَجِرْنَا بِلُطْفِكَ مِمَّا نَتَّقِي وَ بَلِّغْنَا بِقُدْرَتِكَ مَا نَرْتَجِي يَا مَنْ لَا يَخْفَى عَلَيْهِ الدَّقِيقُ الْخَفِيُّ وَ لَا الْجَلِيلُ الْجَلِيُّ يَا مَوْلَايَ انْقَطَعَ الرَّجَاءُ إِلَّا مِنْكَ وَ خَابَتِ الْآمَالُ إِلَّا فِيكَ أَسْأَلُكَ بِحَقِّ مَنْ حَقُّهُ وَاجِبٌ عَلَيْكَ مِمَّنْ جَعَلْتَ لَهُمُ الْحَقَّ عِنْدَكَ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تَقْضِيَ لِي حَاجَتِي وَ أَنْ تُبَلِّغَنِي أُمْنِيَّتِي وَ تُنْجِزَ لِي أَمَلِي فَإِنَّنِي أَسْأَلُكَ وَ أَعْلَمُ أَنَّكَ الرَّبُّ الْعَظِيمُ الَّذِي لَا يُعْجِزُكَ شَيْ‏ءٌ إِذَا أَرَدْتَهُ اللَّهُمَّ إِنِّي أُصْبِحُ وَ أُمْسِي فِي ذِمَامِكَ وَ جِوَارِكَ فَأَجِرْنِي اللَّهُمَّ وَ أَهْلِي وَ وُلْدِي مِمَّنْ خَلَقْتَ وَ مَا خَلَقْتَ يَا عَظِيمُ إِنَّا جَعَلْنا مِنْ بَيْنِ أَيْدِيهِمْ سَدًّا الْآيَةَ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ الم اللَّهُ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ الْحَيُّ الْقَيُّومُ‏ اللَّهُمَّ فَبِهِمَا وَ بِاسْمِكَ الْأَعْظَمِ مِنْهُمَا اجْعَلْنَا فِي حِرْزٍ وَ جُنَّةٍ مِنْ كُلِّ مَا نَتَّقِيهِ وَ مِنْ شَرِّ السُّلْطَانِ وَ شَرِّ الشَّيْطَانِ وَ شَرِّ كُلِّ وَحْشٍ وَ دَبِيبٍ وَ هَوَامَّ وَ طَوَارِقِ اللَّيْلِ وَ خَوَارِجِ النَّهَارِ وَ مِنْ كُلِّ أَمْرٍ مَخُوفٍ لَا أَعْلَمُهُ فَأَتَّقِيهِ وَ لَا آمَنُ أَنْ يَحِلَّ بِي فَأَجْتَوِيهِ اللَّهُمَّ إِنَّ عَقِيدَتِي تَوْحِيدُكَ وَ هِمَّتِي تَأْمِيلُكَ وَ مُعَوَّلِي عَلَى إِنْعَامِكَ فَلَا تَحْرِمْنِي مَا أَرْتَجِيهِ بِلَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ يَا لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ بِلَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ اكْفِنِي مَخَاوِفِي وَ أَنِلْنِي مَطَالِبِي وَ مَنْ ظَلَمَنِي أَوْ خِفْتُهُ مِنْ سُلْطَانٍ أَوْ شَيْطَانٍ أَوْ كُلِّ إِنْسَانٍ فَقَدْ جَعَلْتُ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ عَلَى قَلْبِهِ‏ كهيعص‏ حم عسق‏ شَاهَتِ الْوُجُوهُ‏ فَغُلِبُوا هُنالِكَ‏ فَهُمْ لا يُبْصِرُونَ‏ صَهْ صَهْ سَبْعاً كَتَبَ اللَّهُ لَأَغْلِبَنَ‏ الْآيَةَ فَسَيَكْفِيكَهُمُ اللَّهُ‏ الْآيَةَ ثُمَّ حَسْبَلَ وَ حَوْلَقَ. (البلد الأمين، ص۳۴۰)

[۴]. مفاتیح الجنان.

[۵]. لَا تَبْذُلُوهُ لِلنِّسَاءِ السُّفَهَاءِ وَ الصِّبْيَانِ‏ وَ الظَّالِمِينَ وَ الْمُنَافِقِين.‏ (بحار الأنوار، ج‏۸۷، ص۱۰۲)

[۶]. عَظِيمٌ مَرْوِيٌّ عَنِ الْقَائِمِ علیه السلام‏ يُدْعَى بِهِ فِي الْمُهِمَّاتِ الْعِظَامِ وَ يُسَمَّى دُعَاءَ الْعَبَرَاتِ وَ هُوَ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ يَا رَاحِمَ‏ الْعَبَرَاتِ‏ وَ يَا كَاشِفَ الزَّفَرَاتِ [الْكُرُبَاتِ‏] أَنْتَ الَّذِي تَقْشَعُ سَحَابَ [سَحَائِبَ‏] الْمِحَنِ وَ قَدْ أَمْسَتْ ثِقَالًا وَ تَجْلُو ضِبَابَ الْفِتَنِ وَ قَدْ سَحَبَتْ أَذْيَالًا وَ تَجْعَلُ زَرْعَهَا هَشِيماً وَ بُنْيَانَهَا هَدِيماً وَ عِظَامَهَا رَمِيماً وَ تَرُدُّ الْمَغْلُوبَ غَالِباً وَ الْمَطْلُوبَ طَالِباً وَ الْمَقْهُورَ قَاهِراً وَ الْمَقْدُورَ عَلَيْهِ قَادِرا … (البلد الأمين، ص۳۳۳)

[۷]. مهج الدعوات، ص ۳۳۹؛ بحار الانوار، ج۹۲، ص ۳۷۸؛ نجم الثاقب، ج۲، ص ۵۴۷٫

[۸]. البلد الأمين، ص۴۲۸٫