بسمه تعالی

کد مطلب: ۱۹۳/ ۸۵/ ۹۶

 خداوند متعال در قرآن کریم مى ‏فرمايد:

وَ اذْكُرْ رَبَّكَ إِذا نَسيت؛[۱]

و چون فراموش کردى، پروردگارت را ياد كن.

این آیه یکی از آیاتی است که باید بیشتر مورد توجه قرار بگیرد. شاید در مورد مقصود این آیه بتوان گفت: ذكر ربّ، نسيان غير مى‏ خواهد؛ زیرا ذکر ربّ و ذکر غیر، قابل جمع نيست. اگر کسی بخواهد ربّ را ذكر و یاد كند، بايد غير رب را نسيان کند و مسائل دیگر را به کلی فراموش نماید.

در روایتی نقل شده است: كميل وقتى از امیرالمؤمنین علیه‌السلام پرسيد:« حقيقت چيست؟» آن حضرت فرمودند: «محو الموهوم و صحو المعلوم»؛[۲] یعنی وقتى موهومات تو محو شد، حقیقت، خودش معلوم مى‏ شود. معلوم چيز ديگرى نيست كه بخواهی به دنبالش بروى. موهوماتت را محو كن؛ همه چيز مى‏ شود معلوم، همه چيز مى‏ شود معرفت. همچنین شاید این آیه مبارکه به این معناست که: نسيان غير، تذكر ربّ را به دنبال دارد. مشكل ما اين است كه متذكّر به غير هستیم. خداوند متعال در قرآن کریم، انسان را از این که غیر خدا را ارباب خود قرار دهد، نهى مى‏ كند:

وَ يَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّه؛[۳]

غير خدا را بندگى مى‏ كنند.

اين افراد، عِقاب مى‏ شوند. جبّار مطلق اين را نمى ‏پذيرد.

حضرت عيسى علیه‌السلام نبى است؛ ولى خداوند این‌گونه با او صحبت مى‏ كند:

أَأَنْتَ قُلْتَ لِلنَّاسِ اتَّخِذُوني‏ وَ أُمِّيَ إِلهَيْنِ مِنْ دُونِ اللَّه؛[۴]

آيا تو به مردم گفتى كه اى مردم مرا و مادرم را دو معبود قرار دهید؟

 حضرت عیسی عرض كرد:

ما قُلْتُ لَهُمْ إِلاَّ ما أَمَرْتَني‏ بِهِ أَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ رَبِّي وَ رَبَّكُم؛[۵]

من به مردم چيزى جز آنچه كه تو به من دستور دادى نگفتم و تو دستور دادى كه بگويم خداى را كه پروردگار من و پروردگار شما است بپرستيد.

بعضى‏ مى‏ گويند: نسیان غیر، اختيارى نيست؛ در حالى که این‌طور نیست. سن انسان هرچه بالاتر می‌رود، قوه تخيّل او به امور مادى بمعناه الاعم بیشتر می‌شود. دو ركعت نماز مى‏ خواهد بخواند، خیالات او به این طرف و آن طرف می‌رود. اين، یک بيمارى است که عارض شده است و بايد سعى در اصلاح آن کرد. اصلاح آن، قانون و قاعده دارد. نفس را بايد شناخت و ابزار كنترل قوه خيال را به دست آورد.

——————————————————————————————————————–

[۱] . سوره کهف، آیه ۲۴

[۲] . روضة المتقین، ج۲، ص ۸۱

[۳]. سوره یونس، آیه ۱۸

[۴] . سوره مائده، آیه ۱۱۶

[۵] . سوره مائده، آیه ۱۱۷